fbpx
วิกิพีเดีย

ประเทศฟิลิปปินส์

สิงหาคม 24, 2021

บทความนี้อาจต้องเขียนใหม่ทั้งหมดเพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานคุณภาพของวิกิพีเดีย หรือกำลังดำเนินการอยู่ คุณช่วยเราได้ หน้าอภิปรายอาจมีข้อเสนอแนะ

พิกัดภูมิศาสตร์:13°N122°E /13°N 122°E /13; 122

ฟิลิปปินส์ (อังกฤษ:Philippines; ฟิลิปีโน:Pilipinas) หรือชื่อทางการว่า สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ (อังกฤษ:Republic of the Philippines; ฟิลิปีโน:Republika ng Pilipinas) เป็นประเทศเอกราชที่เป็นหมู่เกาะในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตก ประกอบด้วยเกาะ 7,641 เกาะ ซึ่งจัดอยู่ในเขตภูมิศาสตร์ใหญ่ 3 เขตจากเหนือจรดใต้ ได้แก่ ลูซอน วิซายัส และมินดาเนา เมืองหลวงของประเทศคือมะนิลา ส่วนเมืองที่มีประชากรมากที่สุดคือนครเกซอน ทั้งสองเป็นส่วนหนึ่งของเมโทรมะนิลา ฟิลิปปินส์มีอาณาเขตติดต่อกับทะเลจีนใต้ทางทิศตะวันตก ทะเลฟิลิปปินทางทิศตะวันออก และทะเลเซเลบีสทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ โดยมีพรมแดนทางทะเลร่วมกับไต้หวันทางทิศเหนือ ปาเลาทางทิศตะวันออก มาเลเซียและอินโดนีเซียทางทิศใต้ และเวียดนามทางทิศตะวันตก

สาธารณรัฐฟิลิปปินส์
Republic of the Philippines (อังกฤษ)
Republika ng Pilipinas (ฟิลิปิโน)
คำขวัญ: Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabansa
"เพื่อพระเป็นเจ้า ประชาชน ธรรมชาติ และประเทศ"
เพลงชาติ: Lupang Hinirang
"แผ่นดินที่ถูกเลือก"
แสดงโลก
แสดงแผนที่อาเซียน
เมืองหลวงมะนิลา (โดยนิตินัย)
14°35′N120°58′E /14.583°N 120.967°E /14.583; 120.967
เมโทรมะนิลา (โดยพฤตินัย)
เมืองใหญ่สุดนครเกซอน
14°38′N121°02′E /14.633°N 121.033°E /14.633; 121.033
ภาษาราชการภาษาฟิลิปีโน
ภาษาอังกฤษ
ภาษาพูด
การปกครองรัฐเดี่ยว ระบบประธานาธิบดี สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ
โรดรีโก ดูแตร์เต
• รองประธานาธิบดี
เลนี โรเบรโด
ได้รับเอกราช
• ประกาศ
12 มิถุนายน พ.ศ. 2441
• เป็นที่ยอมรับ
4 กรกฎาคม พ.ศ. 2489
25 มีนาคม พ.ศ. 2529
พื้นที่
• ทั้งหมด
300,000 ตารางกิโลเมตร (120,000 ตารางไมล์) (72)
0.61 (บนบก)
298,170
ประชากร
• สำมะโนประชากร 2020
 109,035,343
336 ต่อตารางกิโลเมตร (870.2 ต่อตารางไมล์) (47)
จีดีพี(อำนาจซื้อ)2021 (ประมาณ)
• รวม
 $1 ล้านล้าน (29)
$9,061 (115)
จีดีพี(ราคาตลาด)2021 (ประมาณ)
• รวม
 $402.638 พันล้าน (32)
$3,646 (118)
จีนี(2018) 42.3
ปานกลาง · 44
HDI(2019) 0.718
สูง · 107
สกุลเงินเปโซฟิลิปปินส์ (PHP)
เขตเวลาUTC+8 (PST)
ขับรถด้านขวามือ
รหัสโทรศัพท์+63
โดเมนบนสุด.ph

ฟิลิปปินส์ตั้งอยู่ในแถบวงแหวนแห่งไฟและใกล้กับเส้นศูนย์สูตร ทำให้มีแนวโน้มสูงที่จะประสบภัยจากแผ่นดินไหวและไต้ฝุ่น แต่ก็ทำให้มีทั้งทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์และความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยิ่งเช่นกัน ฟิลิปปินส์มีเนื้อที่ประมาณ 300,000 ตารางกิโลเมตร (115,831 ตารางไมล์) และมีประชากรประมาณ 100 ล้านคน นับเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับที่ 8 ในเอเชีย และเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับที่ 12 ของโลก นอกจากนี้ ณ ปี พ.ศ. 2556 ยังมีชาวฟิลิปปินส์อีกประมาณ 10 ล้านคนอาศัยอยู่ในต่างประเทศ รวมแล้วถือเป็นกลุ่มคนพลัดถิ่นที่ใหญ่ที่สุดกลุ่มหนึ่งของโลก ความหลากหลายทางชาติพันธุ์และวัฒนธรรมปรากฏให้เห็นตลอดทั้งหมู่เกาะ ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ มนุษย์กลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งรกรากในหมู่เกาะแห่งนี้คือกลุ่มชนนิกรีโต ตามมาด้วยกลุ่มชนออสโตรนีเซียนที่อพยพเข้ามาอย่างต่อเนื่อง มีการติดต่อแลกเปลี่ยนกับชาวจีน มลายู อินเดีย และอาหรับ จากนั้นก็เกิดนครรัฐทางทะเลขึ้นมาหลายแห่งภายใต้การปกครองของดาตู ลากัน ราชา หรือสุลต่าน

เฟอร์ดินานด์ มาเจลลัน ได้มาขึ้นฝั่งที่เกาะโฮโมนโฮน (ใกล้กับเกาะซามาร์) ในปี พ.ศ. 2063 (ค.ศ. 1521) นับเป็นจุดเริ่มต้นของยุคแห่งอิทธิพลและอำนาจของสเปน ในปี พ.ศ. 2085 (ค.ศ. 1542) นักสำรวจชาวสเปนชื่อ รุย โลเปซ เด บิยาโลโบส ได้ตั้งชื่อเกาะซามาร์และเลเตรวมกันว่า "หมู่เกาะเฟลีเป" หรือ "อิสลัสฟิลิปินัส" (Islas Filipinas) เพื่อเป็นเกียรติแด่เจ้าชายเฟลีเปแห่งอัสตูเรียส (ต่อมา อิสลัสฟิลิปินัสได้กลายเป็นชื่อเรียกกลุ่มเกาะทั้งหมด) ในปี พ.ศ. 2108 (ค.ศ. 1565) มิเกล โลเปซ เด เลกัซปี ได้จัดตั้งนิคมสเปนแห่งแรกบนเกาะเซบู ฟิลิปปินส์กลายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิสเปนเป็นเวลานานกว่า 300 ปี ส่งผลให้ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกกลายเป็นศาสนาหลักของผู้คนในหมู่เกาะ ในช่วงเวลานี้ มะนิลามีฐานะเป็นศูนย์กลางการบริหารของจักรวรรดิสเปนในเอเชีย และยังเป็นศูนย์กลางทางทิศตะวันตกของการค้าข้ามมหาสมุทรแปซิฟิก โดยเชื่อมโยงเอเชียเข้ากับเมืองอากาปุลโกในอเมริกาผ่านทางเรือใบมะนิลา

ในช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ 25 (ปีท้าย ๆ ของคริสต์ศตวรรษที่ 19) ความพยายามต่อต้านการปกครองของสเปนได้ปะทุขึ้นเป็นการปฏิวัติฟิลิปปินส์ สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ที่ 1 ได้รับการสถาปนาขึ้นแต่ก็ดำรงอยู่ได้ไม่นาน เพราะสเปนได้ยกฟิลิปปินส์ให้แก่สหรัฐอเมริกาหลังจากแพ้สงครามสเปน-สหรัฐอเมริกา ความไม่ลงรอยกันระหว่างรัฐบาลปฏิวัติกับสหรัฐอเมริกาก่อให้เกิดสงครามฟิลิปปินส์-สหรัฐอเมริกาอันนองเลือด โดยกองทัพสหรัฐเป็นฝ่ายมีชัย นอกเหนือจากช่วงที่ถูกญี่ปุ่นยึดครองแล้ว สหรัฐอเมริกาสามารถรักษาอำนาจอธิปไตยเหนือหมู่เกาะนี้ไว้ได้จนกระทั่งหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อฟิลิปปินส์ได้รับการรับรองว่าเป็นประเทศเอกราช ตั้งแต่นั้นมา ฟิลิปปินส์ก็ประสบความวุ่นวายทางการเมืองในระบอบประชาธิปไตยอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งรวมถึงการล้มล้างผู้เผด็จการโดยการปฏิวัติที่ปราศจากความรุนแรง

ฟิลิปปินส์เป็นสมาชิกจัดตั้งองค์การสหประชาชาติ องค์การการค้าโลก สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก และการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของสำนักงานใหญ่ธนาคารเพื่อการพัฒนาเอเชีย ปัจจุบันประเทศนี้ได้รับการพิจารณาว่าเป็นตลาดเกิดใหม่ (emerging market) และเป็นประเทศอุตสาหกรรมใหม่ ซึ่งมีระบบเศรษฐกิจที่กำลังเปลี่ยนผ่านจากระบบที่พึ่งพิงภาคเกษตรกรรมเป็นระบบที่พึ่งพิงภาคบริการและภาคการผลิตมากขึ้น

เนื้อหา

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์ฟิลิปปินส์

ยุคก่อนประวัติศาสตร์

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้
Ferdinand Magellan

หลักฐานทางโบราณคดีและโบราณชีววิทยาบ่งบอกว่ามีมนุษย์โฮโมเซเปียนส์ เคยอาศัยอยู่ในเกาะปาลาวันตั้งแต่ประมาณ 50,000 ปีก่อน ชนเผ่าที่พูดภาษาในตระกูลออสโตรนีเซียนซึ่งมีถิ่นกำเนิดอยู่บนเกาะฟอร์โมซา (Formasa) หรือไต้หวันในปัจจุบันได้อพยพโดยทางเรือเข้ามาตั้งรกรากในหมู่เกาะฟิลิปปินส์ และจัดตั้งเส้นทางเครือข่ายการค้ากับเอเชียอาคเนย์ส่วนที่เหลือทั้งหมดตั้งแต่ 5,000 ปีก่อนคริสตกาล สภาพดั่งเดิมของฟิลิปปินส์ อยู่ในสภาพของยุคหินใหม่ ยังไม่ได้รับอิทธิพลของอารยธรรมอินเดียและจีน ดังเช่นประเทศอื่น ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชนชาวพื้นเมืองดั้งเดิมเป็นชนเชื้อสายอินโดนีเซีย – มลายูซึ่งอพยพเข้ามาตั่งถิ่นฐานบริเวณเกาะต่าง ๆ ของฟิลิปปินส์ การมาตั้งถิ่นฐานนั้น มาโดยเรือเป็นกลุ่ม ๆ แต่ละกลุ่มแยกย้ายไปตั้งหมู่บ้านเรียกว่า บารังไก (Barangay) ตามชื่อเรือที่ใช้อพยพมา มีหัวหน้าหมู่บ้านเรียกว่า ดาดู (Datu) ซึ่งเคยเป็นกัปตันเรือ การตั้งหมู่บ้านจะกระจายไปตามเกาะ ทำให้การติดต่อระหว่างกันไม่ค่อยมี ส่วนในด้านการปกครองนั้นเป็นแบบพ่อปกครองลูก โครงสร้างทางการปกครองเป็นแบบง่าย ๆ มี 4 ชนชั้นคือ ดาตู และครอบครัว ขุนนาง อิสระชน ทาส ในส่วนของกฎหมายและกฎระเบียบการปกครองนั้นยังไม่มี สถาบันที่สำคัญคือ ศาสนา ซึ่งมีพ่อมดหมอผีเป็นผู้มีอิทธิพลในสังคม จากการนับถือศาสนาเป็นแบบ นับถือภูตผี บูชาธรรมชาติ พวกเขาเชื่อว่ามีพระผู้สร้างโลกสูงสุด คือ บาฮารา (Bathala) และบาอารามีสาวก ฝ่ายดีและฝ่ายชั่ว เรียกว่า ดิวาทาส (Diwatas) เป็นผู้กำหนดการประกอบพิธีบวงสรวง เทพฝ่ายดีและฝ่ายชั่วคือ พ่อมด หมอผี ว่าจะประกอบพิธีเมื่อไหร่ ที่ใด สถานที่ประกอบพิธีนั้นไม่มีเฉพาะ พ่อมด หมอผีจะเป็นผู้กำหนด ที่เป็นดังนี้เพราะสภาพภูมิศาสตร์ และสภาพธรรมชาติของหมู่เกาะ ซึ่งฟิลิปปินส์นั้นมีภัยธรรมชาติอยู่เนือง ๆ จึงทำให้พ่อมด หมอผีมีอิทธิพลต่อประชาชนมาก และมากกว่าหรือเท่ากับดาตู อีกทั้งยังได้รับค่าประกอบพิธี เครื่องเซ่นสังเวยจากประชาชนเป็นจำนวนมาก ทางด้านเศรษฐกิจนั้น ประชาชนทำการเกษตรและการประมง ไม่มีการค้าขาย มีแต่การแลกเปลี่ยนสินค้า และไม่มีการใช้เงินตรา นาน ๆ ครั้งจะมีพ่อค้าต่างชาติแวะมาจอดเรือแลกเปลี่ยนสินค้า

ยุคของอิสลาม

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

นับแต่คริสต์ศตวรรษที่ 9 ศาสนาอิสลามได้แผ่เข้าสู่หมู่เกาะทางตอนใต้ของฟิลิปปินส์หรือมานบูลาส แล้วครั้นถึงปี ค.ศ. 1380 ชาวมุสลิมก็สามารถสถาปนารัฐอิสลามขึ้นในหมู่เกาะซูลู โดยมีนักเผยแผ่ศาสนาที่ชื่อ ชันค์ ชะรีฟ กะรีม มัคดุม เข้ามาเผยแผ่อิสลามในหมู่เกาะต่างๆ ของซูลู ก่อนหน้านั้นเป็นเวลานาน จนกระทั่ง ซัยยิด อบูบักร อิบนุ ชะรีฟ มุฮำหมัด อิบนิ อะลี อิบนี ซัยบิลอาบีดีน ได้เดินทางจากรัฐสุลต่านแห่งยะโฮร์ (Johor) มายังหมู่เกาะซูลูในราวปี ค.ศ. 1450 ซัยยิด อบูบักรได้มาถึงซูลูหลังจากรายา บะกินดา จากมินังกะเบา สุมาตรา ได้ลงพำนัก และเผยแผ่ศาสนาอิสลามในหมู่เกาะซูลูเป็นเวลาหลายปีมาแล้ว ซัยยิด อบูบักรได้สมรสกับบุตรีของรายาบะกินดา ที่มีนามว่า ประไหมสุหรี เมื่อรายาบะกินดา สิ้นชีวิต ซัยยิด อบูบักร ก็กลายเป็นผู้สืบทอดอำนาจและได้รับการขนานนามว่า สุลต่านแห่งซูลู

ยุคอาณานิคมสเปน

เฟอร์ดินานด์ มาเจลลัน มาถึงหมู่เกาะฟิลิปปินส์ในปี ค.ศ. 1521 (พ.ศ. 2064) มีเกล โลเปซ เด เลกัซปี มาถึงฟิลิปปินส์ในปี ค.ศ. 1565 (พ.ศ. 2108) และตั้งชุมชนชาวสเปนขึ้น ซึ่งนำไปสู่การตั้งอาณานิคมในเวลาต่อมา หลังจากนั้น นักบวชศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกได้แปรศาสนาของชาวเกาะทั้งหมดให้หันมานับถือศาสนาคริสต์ ในช่วง 300 ปีนับจากนั้น กองทัพสเปนได้ต่อสู้กับเหตุการณ์กบฏต่าง ๆ มากมาย ทั้งจากชนพื้นเมืองและจากชาติอื่นที่พยายามเข้ามาครอบครองอาณานิคม ซึ่งได้แก่ อังกฤษ จีน ฮอลันดา ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น และโปรตุเกส สเปนสูญเสียไปมากที่สุดในช่วงที่อังกฤษเข้าครอบครองเมืองหลวงเป็นการชั่วคราวในช่วงสงครามเจ็ดปี (Seven Years' War) หมู่เกาะฟิลิปปินส์อยู่ใต้การปกครองของสเปนในฐานะอาณานิคมของสเปนใหม่ (New Spain) นับตั้งแต่ปี ค.ศ. 1565 (พ.ศ. 2108) ถึงปี ค.ศ. 1821 (พ.ศ. 2364) และนับจากนั้นฟิลิปปินส์ก็อยู่ใต้การปกครองของสเปนโดยตรง การเดินเรือมะนิลาแกลเลียน (Manila Galleon) จากฟิลิปปินส์ไปเม็กซิโก เริ่มต้นขึ้นในช่วงปลายศตวรรษที่ 16 และหมู่เกาะฟิลิปปินส์เปิดตัวเองเข้าสู่การค้าโลกในปี ค.ศ. 1834

รัฐอารักขาของสหรัฐอเมริกา

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

บริหารงานจากการปกครอง

ดูบทความหลักที่: รัฐบาลฟิลิปปินส์

นิติบัญญัตติ

ดูบทความหลักที่: รัฐสภาแห่งฟิลิปปินส์

ตุลาการ

ดูบทความหลักที่: กฎหมายฟิลิปปินส์

สิทธิมนุษยชน

ฟิลิปปินส์แบ่งเป็นหน่วยรัฐบาลท้องถิ่น (local government units, LGUs) โดยที่มีจังหวัดเป็นหน่วยหลัก ปัจจุบันมี 81 จังหวัด (provinces) แบ่งออกเป็น นคร (cities) และ เทศบาล (municipalities) ซึ่งหน่วยการปกครองทั้งสองยังประกอบไปด้วย บารังไกย์ (barangay) อีกทอดหนึ่ง ถือเป็นหน่วยรัฐบาลท้องถิ่นที่เล็กที่สุด

ฟิลิปปินส์แบ่งออกเป็น 17 เขต (regions) ซึ่งทุกจังหวัดได้ถูกจัดอยู่ใน 16 เขตเพื่อความสะดวกในการปกครอง ยกเว้นเขตนครหลวง (National Capital Region) ที่แบ่งออกเป็นเขตพิเศษ 4 แห่ง

หน่วยงานของรัฐบาลส่วนใหญ่จะตั้งสำนักงานในแต่ละภูมิภาค เพื่อรับใช้ประชาชนในจังหวัดที่อยู่ในภูมิภาคนั้น ๆ ภูมิภาคไม่มีรัฐบาลท้องถิ่นแยกต่างหาก ยกเว้นเขตปกครองตนเองในมินดาเนามุสลิมและเขตบริหารคอร์ดิลเลราซึ่งปกครองตนเอง ไม่ได้ให้ผู้อื่นปกครอง

เขตและจังหวัด

เขตของประเทศฟิลิปปินส์


เขตบริหาร เขตปกครองตนเอง
จังหวัด
แผนที่ภูมิประเทศของกลุ่มเกาะฟิลิปปินส์

ฟิลิปปินส์เป็นกลุ่มเกาะที่ประกอบด้วยเกาะ 7,641 เกาะ มีเนื้อที่ทั้งหมด (รวมพื้นผิวแหล่งน้ำภายในแผ่นดิน) ประมาณ 300,000 ตารางกิโลเมตร (115,831 ตารางไมล์) ชายฝั่งทะเลยาว 36,289 กิโลเมตร (22,549 ไมล์) ทำให้ฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่มีชายฝั่งยาวที่สุดเป็นอันดับที่ 5 ของโลก ฟิลิปปินส์มีที่ตั้งซึ่งกำหนดโดยพิกัดภูมิศาสตร์คือ ระหว่างลองจิจูด 116° 40' ตะวันออก ถึง 126° 34' ตะวันออก กับละติจูด 4° 40' เหนือ ถึง 21° 10' เหนือ มีอาณาเขตจรดทะเลฟิลิปปินทางทิศตะวันออก จรดทะเลจีนใต้ทางทิศตะวันตก และจรดทะเลเซเลบีสทางทิศใต้ เกาะบอร์เนียว ตั้งอยู่ห่างออกไปไม่กี่ร้อยกิโลเมตรทางทิศตะวันตกเฉียงใต้และไต้หวันตั้งอยู่ทางทิศเหนือโดยตรง หมู่เกาะโมลุกกะและเกาะซูลาเวซีตั้งอยู่ทางทิศใต้-ตะวันตกเฉียงใต้ และปาเลาตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่เกาะ

เกาะต่าง ๆ ซึ่งเต็มไปด้วยภูเขาส่วนใหญ่มีต้นกำเนิดจากภูเขาไฟและถูกปกคลุมด้วยป่าดิบชื้น ภูเขาที่สูงที่สุดคือภูเขาอาโป มีความสูงถึง 2,954 เมตร (9,692 ฟุต) จากระดับน้ำทะเลและตั้งอยู่ที่เกาะมินดาเนา ร่องลึกแกละทีอาในร่องลึกฟิลิปปินเป็นจุดที่ลึกที่สุดของประเทศและลึกที่สุดเป็นอันดับที่ 3 ของโลก ร่องลึกดังกล่าวตั้งอยู่ในทะเลฟิลิปปิน

แม่น้ำที่ยาวที่สุดคือแม่น้ำคากายันในภาคเหนือของเกาะลูซอน อ่าวมะนิลา (ชายฝั่งของอ่าวเป็นที่ตั้งของกรุงมะนิลาเมืองหลวง) เชื่อมต่อกับลากูนาเดบาอี (ทะเลสาบที่ใหญ่ที่สุดในฟิลิปปินส์) ผ่านแม่น้ำปาซิก อ่าวซูบิก อ่าวดาเบา และอ่าวโมโรเป็นอ่าวอื่น ๆ ที่สำคัญ ช่องแคบซันฮัวนีโคแยกเกาะซามาร์และเกาะเลเตออกจากกัน แต่ก็มีสะพานซันฮัวนีโคข้ามเหนือช่องแคบ

เนื่องจากตั้งอยู่บนขอบตะวันตกของวงแหวนไฟแปซิฟิก ฟิลิปปินส์จึงต้องเผชิญกับกิจกรรมแผ่นดินไหวและภูเขาไฟบ่อยครั้ง เนินใต้สมุทรเบ็นนัมในทะเลฟิลิปปิน (ทางทิศตะวันออกของกลุ่มเกาะ) เป็นภูมิภาคใต้สมุทรที่ยังคงเคลื่อนไหวอยู่ในเขตมุดตัวของเปลือกโลก มีการตรวจพบแผ่นดินไหวประมาณ 20 ครั้งต่อวัน แต่การสั่นสะเทือนส่วนใหญ่เบาเกินกว่าที่มนุษย์จะรู้สึกได้ แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ครั้งล่าสุดเกิดขึ้นที่เกาะลูซอนเมื่อปี ค.ศ. 1990

ในฟิลิปปินส์มีภูเขาไฟที่มีพลังอยู่หลายลูก เช่น ภูเขาไฟมาโยน ภูเขาปีนาตูโบ ภูเขาไฟตาอัล เป็นต้น การปะทุของภูเขาปีนาตูโบในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1991 ถือเป็นการปะทุที่รุนแรงที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ของโลกในคริสต์ศตวรรษที่ 20 อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ว่าภูมิลักษณ์ที่โดดเด่นทุกแห่งจะมีความรุนแรงหรือมีอำนาจทำลายล้างเสมอไป มรดกที่สงบเงียบแห่งหนึ่งจากความปั่นป่วนทางธรณีวิทยาคือแม่น้ำใต้ดินปูเวร์โตปรินเซซาซึ่งเป็นถิ่นที่อยู่สำหรับการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ นอกจากนี้ แหล่งมรดกโลกแห่งนี้ยังมีระบบนิเวศจากภูเขาสู่ทะเลที่สมบูรณ์และมีป่าไม้ที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งในเอเชียอีกด้วย

เนื่องจากธรรมชาติของเกาะต่าง ๆ เป็นภูเขาไฟ ฟิลิปปินส์จึงมีทรัพยากรแร่ธาตุอุดมสมบูรณ์ มีผู้ประมาณว่าประเทศนี้มีแหล่งแร่ทองคำใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 2 รองจากแอฟริกาใต้ และเป็นแหล่งแร่ทองแดงที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในโลก นอกจากนี้ยังอุดมไปด้วยนิกเกิล โครไมต์ และสังกะสี อย่างไรก็ตาม การจัดการที่ไม่ดี ความหนาแน่นสูงของประชากร และความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมทำให้ยังไม่มีการนำทรัพยากรส่วนใหญ่ขึ้นมาใช้ พลังงานความร้อนใต้พิภพเป็นผลผลิตจากกิจกรรมภูเขาไฟที่ฟิลิปปินส์สามารถควบคุมจัดการจนได้ผลสำเร็จมากกว่า โดยในปัจจุบัน ประเทศนี้เป็นผู้ผลิตพลังงานความร้อนใต้พิภพที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ของโลกรองจากสหรัฐอเมริกา และพลังงานความร้อนใต้พิภพสามารถตอบสนองความต้องการใช้ไฟฟ้าได้ถึงร้อยละ 18 ของประเทศ

ความหลากหลายทางชีวภาพ

ทาร์เซียร์ฟิลิปปิน หนึ่งในไพรเมตที่เล็กที่สุด

ป่าดิบชื้นและชายฝั่งทะเลที่กว้างขวางของฟิลิปปินส์ทำให้กลุ่มเกาะนี้เป็นแหล่งรวมนก พืช สัตว์ และสิ่งมีชีวิตในทะเลหลากชนิด ฟิลิปปินส์เป็นหนึ่งในสิบเจ็ดประเทศของโลกที่มีความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยิ่ง (megadiverse country) เราสามารถพบสัตว์บกที่มีกระดูกสันหลังได้ถึงประมาณ 1,100 ชนิด ซึ่งรวมถึงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกว่า 100 ชนิด และนกกว่า 170 ชนิดที่คาดกันว่าไม่อาศัยอยู่ที่อื่น ฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่มีอัตราการค้นพบสูงที่สุดประเทศหนึ่งในโลก โดยมีการค้นพบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดใหม่ 16 ชนิดในช่วงสิบปีที่ผ่านมา ด้วยเหตุนี้ อัตราสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่นของฟิลิปปินส์จึงเพิ่มสูงขึ้นและมีแนวโน้มที่จะเพิ่มต่อไป ส่วนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมพื้นถิ่นฟิลิปปินส์ได้แก่ อีเห็นข้างลาย (Paradoxurus hermaphroditus) แมวดาววิซายัส (Prionailurus javanensis rabori) พะยูน (Dugong dugon) และทาร์เซียร์ฟิลิปปิน (Tarsius syrichta) ซึ่งเกี่ยวข้องกับเกาะโบโฮล เป็นต้น

แม้ว่าบนหมู่เกาะฟิลิปปินส์จะไม่มีผู้ล่าเหยื่อเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ แต่ก็มีสัตว์เลื้อยคลานขนาดใหญ่อยู่บางชนิด เช่น งูเหลือม งูเห่า รวมทั้งจระเข้น้ำเค็มขนาดยักษ์ จระเข้น้ำเค็มในที่เลี้ยงตัวใหญ่ที่สุดในโลกมีชื่อว่า โลลอง ถูกจับได้ในเกาะมินดาเนาทางตอนใต้ของประเทศ

นกประจำชาติที่รู้จักกันในชื่อนกอินทรีฟิลิปปิน (Pithecophaga jefferyi) มีลำตัวยาวที่สุดในบรรดานกอินทรีชนิดใด ๆ

พืดหินปะการังนอกชายฝั่งเกาะเซบู

น่านน้ำอาณาเขตของฟิลิปปินส์ครอบคลุมเนื้อที่กว้างขวางถึง 2,200,000 ตารางกิโลเมตร (849,425 ตารางไมล์) เป็นแหล่งกำเนิดชีวิตในท้องทะเลที่มีลักษณะเฉพาะและมีความหลากหลายอันเป็นส่วนสำคัญของสามเหลี่ยมปะการัง ประมาณกันว่ามีชนิดปะการังและปลาทะเลทั้งสิ้น 500 และ 2,400 ชนิดตามลำดับ สถิติใหม่ และการค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ ได้เพิ่มตัวเลขเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง แสดงให้เห็นลักษณะเฉพาะของทรัพยากรทางทะเลในฟิลิปปินส์ได้อย่างชัดเจน พืดหินปะการังตุบบาตาฮาในทะเลซูลูได้รับการประกาศให้เป็นแหล่งมรดกโลกเมื่อปี ค.ศ. 1993 นอกจากนี้ น่านน้ำฟิลิปปินส์ยังเอื้อต่อการเจริญเติบโตของปู หอยมุก และสาหร่ายทะเล

ด้วยชนิดพืชประมาณ 13,500 ชนิด ซึ่ง 3,200 ชนิดในจำนวนนี้พบเฉพาะในกลุ่มเกาะนี้เท่านั้น ป่าดิบชื้นของฟิลิปปินส์จึงมีพรรณพืชหลากหลายซึ่งรวมถึงกล้วยไม้และบัวผุดหายากหลายพันธุ์ การทำลายป่าซึ่งมักเป็นผลจากการทำไม้ผิดกฎหมายถือเป็นปัญหาร้ายแรงของฟิลิปปินส์ พื้นที่ป่าลดลงจากร้อยละ 70 ของพื้นที่บนบกทั้งหมดของประเทศในปี ค.ศ. 1900 เหลือเพียงประมาณร้อยละ 18.3 ในปี ค.ศ. 1999 สิ่งมีชีวิตจำนวนมากตกอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์ และมีนักวิทยาศาสตร์กล่าวว่า เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (รวมทั้งฟิลิปปินส์) ต้องเผชิญกับอัตราการสูญพันธุ์ที่รุนแรงถึงร้อยละ 20 เมื่อสิ้นสุดคริสต์ศตวรรษที่ 21

ภูมิอากาศ

ไต้ฝุ่นไห่เยี่ยน (ในฟิลิปปินส์เรียกว่า โยลันดา) ขณะมีกำลังแรงสูงสุด

ฟิลิปปินส์อยู่ในเขตภูมิอากาศภาคพื้นสมุทรเขตร้อนซึ่งโดยปกติจะมีอากาศร้อนและชื้น มีฤดูกาล 3 ฤดูกาล ได้แก่ ตักอีนิต (tag-init) หรือ ตักอาเรา (tag-araw) ซึ่งเป็นฤดูร้อนหรือฤดูที่มีอากาศแห้งร้อนตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม ตักอูลัน (tag-ulan) หรือฤดูฝนตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงเดือนพฤศจิกายน และ ตักลามิก (taglamig) หรือฤดูที่มีอากาศแห้งเย็นตั้งแต่เดือนธันวาคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ มรสุมตะวันตกเฉียงใต้ (ตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม) มีชื่อเป็นภาษาท้องถิ่นว่า ฮากาบัต (habagat) และลมแห้งของมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ (ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนเมษายน) มีชื่อเป็นภาษาท้องถิ่นว่า อามีฮัน (amihan) อุณหภูมิโดยทั่วไปอยู่ในพิสัยตั้งแต่ 21 องศาเซลเซียส (70 องศาฟาเรนไฮต์) ถึง 32 องศาเซลเซียส (90 องศาฟาเรนไฮต์) แต่อาจเย็นหรือร้อนกว่านี้ขึ้นอยู่กับฤดูกาล เดือนที่มีอากาศเย็นที่สุดคือเดือนมกราคม ส่วนเดือนที่มีอากาศอบอุ่นที่สุดคือเดือนพฤษภาคม

อุณหภูมิเฉลี่ยรายปีอยู่ที่ประมาณ 26.6 องศาเซลเซียส (79.9 องศาฟาเรนไฮต์) ทั้งนี้ ทำเลที่ตั้งในแง่ละติจูดและลองจิจูดไม่ใช่ปัจจัยสำคัญในการพิจารณาอุณหภูมิ เพราะไม่ว่าจะอยู่เหนือสุด ใต้สุด ตะวันออกสุด หรือตะวันตกสุดของประเทศ อุณหภูมิที่ระดับน้ำทะเลก็มีแนวโน้มที่จะอยู่ในพิสัยเดียวกัน ระดับความสูงของพื้นที่มักจะส่งผลต่ออุณหภูมิมากกว่า อุณหภูมิเฉลี่ยรายปีของเมืองบากีโยที่ระดับความสูง 1,500 เมตร (4,900 ฟุต) จากระดับน้ำทะเลคือ 18.3 องศาเซลเซียส (64.9 องศาฟาเรนไฮต์) ทำให้เมืองนี้เป็นจุดหมายปลายทางยอดนิยมในฤดูร้อน

เนื่องจากตั้งอยู่ในแดนไต้ฝุ่น เกาะส่วนใหญ่ของฟิลิปปินส์จึงมีฝนตกกระหน่ำและพายุฟ้าคะนองตั้งแต่เดือนกรกฎาคมถึงเดือนตุลาคมของทุกปี ในแต่ละปีจะมีไต้ฝุ่นประมาณ 19 ลูกเข้าสู่เขตความรับผิดชอบของสำนักงานบริหารบรรยากาศ ธรณีฟิสิกส์ และดาราศาสตร์ฟิลิปปินส์ โดยมี 8-9 ลูกในจำนวนนี้เคลื่อนตัวขึ้นฝั่ง ปริมาณน้ำฝนรายปีตรวจวัดได้สูงถึง 5,000 มิลลิเมตร (200 นิ้ว) ในเขตชายฝั่งตะวันออกซึ่งมีสภาพเป็นภูเขา แต่น้อยกว่า 1,000 มิลลิเมตร (39 นิ้ว) ในหุบเขาบางแห่งที่มีที่กำบังพายุหมุนเขตร้อนที่ทำให้ฝนตกมากที่สุดในฟิลิปปินส์เท่าที่ทราบกันคือพายุหมุนในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1911 ซึ่งส่งอิทธิพลให้เกิดฝนตกหนักปริมาณถึง 1,168 มิลลิเมตร (46 นิ้ว) ภายในเวลา 24 ชั่วโมงที่เมืองบากีโย อนึ่ง บักโย (bagyo) เป็นคำในภาษาฟิลิปปินส์ที่ใช้เรียกพายุหมุนเขตร้อน

สัดส่วนสินค้าออกของฟิลิปปินส์ในปี ค.ศ. 2012
การเก็บเกี่ยวสับปะรดในจังหวัดตีโมกโคตาบาโต
โรงงานน้ำตาลแห่งหนึ่งในจังหวัดคันลูรังเนโกรส

เศรษฐกิจฟิลิปปินส์มีขนาดใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 34 ของโลก โดยในปี ค.ศ. 2017 มีผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (ราคาตลาด) โดยประมาณอยู่ที่ 348,593 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สินค้าส่งออกหลักได้แก่ ผลิตภัณฑ์สารกึ่งตัวนำและผลิตภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ บริภัณฑ์ขนส่ง เสื้อผ้า ผลิตภัณฑ์ทองแดง ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม น้ำมันมะพร้าว และผลไม้ คู่ค้ารายใหญ่ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น จีน สิงคโปร์ เกาหลีใต้ เนเธอร์แลนด์ ฮ่องกง เยอรมนี ไต้หวัน และไทย หน่วยเงินตราของประเทศคือเปโซฟิลิปปินส์

ในฐานะประเทศอุตสาหกรรมใหม่ ระบบเศรษฐกิจของฟิลิปปินส์ได้เปลี่ยนผ่านจากระบบที่พึ่งพิงเกษตรกรรมไปสู่ระบบที่เน้นการบริการและการผลิตมากขึ้น จากจำนวนผู้อยู่ในกำลังแรงงานทั้งหมดประมาณ 40.81 ภาคเกษตรกรรมมีสัดส่วนการจ้างงานคิดเป็นร้อยละ 30 และสร้างมูลค่าคิดเป็นร้อยละ 14 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ ภาคอุตสาหกรรมมีสัดส่วนการจ้างงานร้อยละ 14 และสร้างมูลค่าร้อยละ 30 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ ในขณะที่ร้อยละ 47 เป็นแรงงานในภาคบริการซึ่งสร้างมูลค่าร้อยละ 56 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ

อัตราการว่างงานของฟิลิปปินส์ ณ วันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ. 2014 อยู่ที่ร้อยละ 6.0 ในขณะเดียวกัน เนื่องจากสิ่งจำเป็นขั้นพื้นฐานมีราคาถูกลง อัตราเงินเฟ้อจึงขยายตัวลดลงเหลือร้อยละ 3.7 ในเดือนพฤศจิกายน ปีเดียวกัน ทุนสำรองเงินตราระหว่างประเทศ ณ เดือนตุลาคม ค.ศ. 2013 มีมูลค่า 83,201 ล้านดอลลาร์สหรัฐ อัตราส่วนหนี้สินต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศลดลงอย่างต่อเนื่อง จากสถิติสูงสุดที่ร้อยละ 78 ในปี ค.ศ. 2004 มาอยู่ที่ร้อยละ 38.1 ณ เดือนมีนาคม ค.ศ. 2014 ฟิลิปปินส์เป็นประเทศผู้นำเข้าสุทธิ แต่ก็เป็นประเทศเจ้าหนี้เช่นกัน

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ฟิลิปปินส์ได้รับการจัดให้เป็นประเทศที่มั่งคั่งที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เป็นรองเพียงญี่ปุ่นเท่านั้น จนกระทั่งในคริสต์ทศวรรษ 1960 สมรรถนะทางเศรษฐกิจของประเทศจึงเริ่มถูกแซง เศรษฐกิจเข้าสู่ภาวะชะงักงันภายใต้การปกครองแบบเผด็จการของประธานาธิบดีเฟร์ดีนันด์ มาร์โคส เนื่องจากระบอบมาร์โคสได้บ่มเพาะปัญหาการจัดการเศรษฐกิจที่ไม่ดีและความผันผวนทางการเมืองเอาไว้ ระบบเศรษฐกิจเติบโตทางอย่างเชื่องช้าและประสบภาวะถดถอยเป็นระยะ ๆ จนกระทั่งในคริสต์ทศวรรษ 1990 จึงเริ่มฟื้นตัวตามแผนการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจ

ฟิลิปปินส์ต้องเผชิญวิกฤตการณ์การเงินในเอเชีย ค.ศ. 1997 อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ค่าเงินเปโซลดลงอย่างต่อเนื่องและราคาหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ตกลงมาหลายจุดในช่วงแรกของวิกฤตการณ์ แต่ผลกระทบที่ฟิลิปปินส์ได้รับนั้นไม่หนักเท่าในประเทศเพื่อนบ้านบางประเทศ ส่วนใหญ่เป็นผลมาจากนโยบายการคลังแบบอนุรักษนิยมของรัฐบาล และบางส่วนเป็นผลมาจากการเฝ้าระวังและการควบคุมดูแลทางการเงินเป็นเวลาหลายสิบปีโดยกองทุนการเงินระหว่างประเทศ ในขณะที่บรรดาประเทศเพื่อนบ้านได้ใช้เงินมหาศาลเพื่อกระตุ้นความเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็ว จากนั้นเป็นต้นมาระบบเศรษฐกิจก็ส่งสัญญาณกระเตื้องขึ้น ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศเติบโตขึ้นร้อยละ 6.4 ในปี ค.ศ. 2004 และร้อยละ 7.1 ในปี ค.ศ. 2007 ซึ่งเป็นอัตราการเติบโตที่เร็วที่สุดในรอบสามทศวรรษ อัตราการเติบโตของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศรายปีโดยเฉลี่ยต่อหัวในช่วงปี ค.ศ. 1966–2007 อยู่ที่ร้อยละ 1.45 เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยร้อยละ 5.96 ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกและแปซิฟิกโดยรวม รายได้ต่อวันของประชากรฟิลิปปินส์ร้อยละ 45 ยังคงน้อยกว่า 2 ดอลลาร์สหรัฐ

การส่งเงินกลับของแรงงานฟิลิปปินส์ในต่างประเทศเป็นแรงขับเคลื่อนทางเศรษฐกิจที่สำคัญอย่างมาก โดยมีมูลค่าเกินกว่าการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศในฐานะแหล่งเงินตราต่างประเทศ การส่งเงินกลับประเทศขึ้นสู่จุดสูงสุดในปี ค.ศ. 2010 โดยมีสัดส่วนคิดเป็นร้อยละ 10.4 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ และอยู่ที่ร้อยละ 8.6 ในปี ค.ศ. 2012 และในปี ค.ศ. 2014 ฟิลิปปินส์ได้รับเงินส่งกลับจากแรงงานในต่างประเทศทั้งสิ้น 28,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ อย่างไรก็ตาม การพัฒนาในระดับภูมิภาคยังไม่เท่าเทียมกัน โดยมากความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจใหม่ ๆ ยังกระจุกตัวอยู่ที่เกาะลูซอน (โดยเฉพาะเมโทรมะนิลา) จึงต้องแลกมากับโอกาสในการพัฒนาภูมิภาคอื่น ๆ แม้ว่ารัฐบาลจะดำเนินมาตรการกระจายความเจริญด้วยการส่งเสริมการลงทุนในพื้นที่อื่น ๆ ของประเทศแล้วก็ตาม ถึงจะมีข้อจำกัดต่าง ๆ แต่อุตสาหกรรมบริการ เช่น การท่องเที่ยว การจ้างคนนอกทำกระบวนการธุรกิจ ก็ได้รับการระบุว่าเป็นหนึ่งในภาคส่วนที่มีโอกาสดีที่สุดสำหรับการเติบโตของประเทศ

สถาบันการเงินโกลด์แมนซากส์ได้รวมฟิลิปปินส์อยู่ในรายชื่อ "11 ประเทศถัดไป" ที่มีศักยภาพสูงที่จะมีระบบเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดในคริสต์ศตวรรษที่ 21 แต่จีนและอินเดียก็ได้ก้าวขึ้นมาเป็นคู่แข่งทางเศรษฐกิจที่สำคัญเช่นกัน โกลด์แมนซากส์ยังคาดการณ์ว่า เมื่อถึงปี ค.ศ. 2050 เศรษฐกิจฟิลิปปินส์จะมีขนาดใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 20 ของโลก ส่วนธนาคารเอชเอสบีซีก็คาดการณ์ว่า เมื่อถึงปี ค.ศ. 2050 เศรษฐกิจของประเทศนี้จะมีขนาดใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 16 ของโลก ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับ 5 ของเอเชีย และที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ฟิลิปปินส์เป็นประเทศสมาชิกธนาคารโลก กองทุนการเงินระหว่างประเทศ องค์การการค้าโลก ธนาคารเพื่อการพัฒนาเอเชีย (ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่เมืองมันดาลูโยง) แผนโคลัมโบ กลุ่ม 77 และกลุ่ม 24 ในบรรดากลุ่มและสถาบันความร่วมมือระหว่างประเทศต่าง ๆ

การท่องเที่ยว

หาดทรายขาวบนเกาะโบราไค

ภาคการเดินทางและท่องเที่ยวมีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจฟิลิปปินส์ โดยสร้างมูลค่าเพิ่มแก่ระบบเศรษฐกิจคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 7.1 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศในปี ค.ศ. 2013 และสร้างตำแหน่งงาน 1,226,500 ตำแหน่ง หรือร้อยละ 3.2 ของการจ้างงานทั้งหมด ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2017 ฟิลิปปินส์ได้ต้อนรับผู้มาเยือนชาวต่างชาติทั้งหมด 2,882,737 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 14.43 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปี ค.ศ. 2016) ผู้มาเยือนจากภูมิภาคเอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียใต้รวมกันคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 60.72 ในขณะที่ผู้มาเยือนจากทวีปอเมริกาและจากทวีปยุโรปมีสัดส่วนอยู่ที่ร้อยละ 18.52 และร้อยละ 11.26 ตามลำดับ หน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการจัดการและส่งเสริมภาคการท่องเที่ยวของฟิลิปปินส์คือกระทรวงการท่องเที่ยว

ความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศเป็นหนึ่งในบรรดาจุดดึงดูดความสนใจหลัก ๆ ของการท่องเที่ยว โดยมีชายหาด ภูเขา ป่าดิบชื้น เกาะ และจุดดำน้ำอยู่ในบรรดาสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยม เนื่องจากฟิลิปปินส์มีสภาพภูมิศาสตร์เป็นกลุ่มของเกาะประมาณ 7,500 เกาะ จึงมีชายหาด ถ้ำ และการก่อตัวของหินรูปทรงแปลกตามากมาย โบราไคซึ่งมีหาดทรายขาวสะอาดได้รับการลงคะแนนจากผู้อ่านนิตยสารแทรเวลแอนด์เลเชอร์ให้เป็นเกาะที่ดีที่สุดในโลกประจำปี ค.ศ. 2012 จุดเด่นด้านการท่องเที่ยวอื่น ๆ ได้แก่ นาขั้นบันไดบานาเวในจังหวัดอีฟูเกา นครประวัติศาสตร์วีกันในจังหวัดตีโมกอีโลโคส เนินเขาช็อกโกแลตในจังหวัดโบโฮล กางเขนของมาเจลลันในจังหวัดเซบู และพืดหินปะการังตุบบาตาฮาในจังหวัดปาลาวัน

การคมนาคม และ โทรคมนาคม

เส้นทางคมนาคม

โทรคมนาคม

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

การศึกษา

ดูบทความหลักที่: การศึกษาในฟิลิปปินส์
  • นโยบายทางการศึกษาในยุคที่เป็นอาณานิคมของสเปน

หลังจากที่ฟิลิปปินส์ตกเป็นอาณานิคมของสเปนอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1571 ระบบการศึกษาในฟิลิปปินส์ได้รับอิทธิพลจากนโยบายของจักรวรรดิสเปน สิ่งหนึ่งที่ถือเป็นเอกลักษณ์สำคัญในการเปลี่ยนแปลงของระบบการศึกษาในสมัยนั้น คือ ระบบการศึกษาแบบคาทอลิก โดยศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกมีบทบาทอย่างมากในการพัฒนาระบบการศึกษาทั้งในระดับโรงเรียนและมหาวิทยาลัยภายในฟิลิปปินส์ เพราะเป็นยุทธศาสตร์สำคัญของสเปนในการเผยแผ่คริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิกในฟิลิปปินส์ ปัจจัยที่ส่งผลให้ศาสนจักรโรมันคาทอลิกประสบความสำเร็จในการปฏิรูประบบการศึกษาในประเทศฟิลิปปินส์คือ ปัจจัยด้านการถือครองที่ดิน เหตุเพราะศาสนาโรมันคาทอลิกถือครองที่ดินเป็นจำนวนมากภายในฟิลิปปินส์ ซึ่งส่งผลให้นักบวชนิกายโรมันคาทอลิกมีอิทธิพลและมีอำนาจมากในการปฏิรูประบบการศึกษา และประสบความสำเร็จในการเผยแผ่ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกภายในฟิลิปปินส์ ทั้งนี้ ระบบการศึกษาในประเทศฟิลิปปินส์ได้ถูกเปลี่ยนแปลงอีกครั้งในปี ค.ศ.1863 ผ่านกฎหมายการศึกษา (Educational Decree) ที่เน้นให้ระบบการศึกษาภายในประเทศมีความเป็นระบบ มีหลักสูตรที่มีมาตรฐาน และก่อตั้งโรงเรียนเพิ่มมากยิ่งขึ้นเพื่อรองรับประชาชนทั่วไปภายในประเทศ อย่างไรก็ดี ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงระบบการศึกษาของคนในประเทศยังคงมีอยู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งความเหลื่อมล้ำระหว่างผู้ชายและผู้หญิง และความเหลื่อมล้ำระหว่างครอบครัวที่มีฐานะร่ำรวยและยากจน นอกเหนือจากศาสนาและระบบการศึกษาที่เป็นระบบ ภาษาสเปนเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่สเปนได้ทิ้งไว้แก่ประเทศอาณานิคม ซึ่งเห็นได้จากร่องรอยของมรดกทางภาษาสเปน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาษาตากาล็อกที่ได้รับอิทธิพลอย่างมากจากภาษาสเปน เช่นเดียวกับการตั้งชื่อคนในประเทศ ถนนหนทาง หรือสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ในฟิลิปปินส์ที่ยังคงถูกเรียกขานเป็นภาษาสเปนจนถึงปัจจุบัน นโยบายทางการศึกษาในยุคที่เป็นอาณานิคมของสหรัฐ ในการปฏิรูประบบการศึกษาภายในฟิลิปปินส์ภายใต้อาณานิคมของสหรัฐ ยุทธศาสตร์สำคัญของสหรัฐ คือ ความพยายามที่จะทำให้ชาวฟิลิปปินส์มีความเป็นอเมริกันมากขึ้น (Americanization) ผ่านนโยบายการศึกษาที่ถูกคิดค้นขึ้นโดยชาวอเมริกัน ตลอดระยะเวลาที่สหรัฐปกครองฟิลิปปินส์ มีการสนับสนุนให้ใช้ภาษาอังกฤษมากขึ้น เพื่อลดบทบาทการใช้ภาษาท้องถิ่น โดยกว่า 5 ทศวรรษของระบบการศึกษาแบบอเมริกัน นักเรียนฟิลิปปินส์ต้องศึกษาบทประพันธ์ของกวีตะวันตกชื่อดังมากมาย อาทิ วิลเลี่ยม เชคสเปียร์ เป็นต้น ส่งผลทำให้ชาวฟิลิปปินส์ให้ความสนใจกับวรรณคดีท้องถิ่นน้อยลง และใช้ภาษาอังกฤษในชั้นเรียนและในชีวิตประจำวันมากขึ้น ถึงแม้ว่าสหรัฐ พยายามสอดแทรกวรรณกรรมตะวันตกในชีวิตประจำวันของชาวฟิลิปปินส์ แต่เมื่อเทียบกับยุคที่สเปนปกครองฟิลิปปินส์ก่อนหน้านั้น ถือได้ว่าชาวฟิลิปปินส์มีเสรีภาพในการแสดงผลงานด้านบทประพันธ์ กลอน และวารสารต่าง ๆ ในภาษาท้องถิ่นมากกว่าในยุคที่เป็นอาณานิคมของสเปน อย่างไรก็ตาม ผลงานวรรณกรรมของชาวฟิลิปปินส์กลับไม่ได้รับการบรรจุในวิชาภาษาและวรรณคดีในชั้นเรียนเท่าที่ควร ซึ่งส่งผลทำให้ระบบการศึกษาแบบอเมริกันแตกต่างจากระบบการศึกษาในยุคที่เป็นอาณานิคมของสเปนโดยสิ้นเชิง นั่นคือ ชาวฟิลิปปินส์ในยุคที่ถูกปกครองโดยสหรัฐ ไม่มีโอกาสได้เรียนภาษาประจำชาติของตัวเอง เพราะภาษาท้องถิ่นถูกใช้เป็นเพียงตัวช่วยในการเรียนการสอนในวิชาต่างๆ เท่านั้น อีกทั้งสหรัฐยังผูกขาดการใช้ภาษาอังกฤษในระบบการศึกษา จวบจน ค.ศ. 1940 ภายหลังจากที่ญี่ปุ่นเข้ายึดครองฟิลิปปินส์ในสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ญี่ปุ่นไม่ได้มีบทบาทในการพัฒนาการศึกษาภายในประเทศฟิลิปปินส์

  • นโยบายการศึกษาภายหลังยุคที่เป็นอาณานิคมของสหรัฐจวบจนปัจจุบัน

ภายหลังจากที่ฟิลิปปินส์มีอิสระในการกำหนดนโยบายการศึกษาแล้ว ฟิลิปปินส์ยังคงให้ความสำคัญกับภาษาอังกฤษในระบบการศึกษา พิจารณาได้จากรัฐธรรมนูญของประเทศฟิลิปปินส์ฉบับปี ค.ศ.1987 ที่ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า ภาษาทางการที่ใช้ในการเรียนการสอนในโรงเรียนคือภาษาฟิลิปปินส์และภาษาอังกฤษ กระทรวงศึกษาธิการของฟิลิปปินส์ได้กำหนดให้ใช้ภาษาทั้งสองในวิชาที่แตกต่างกันในการเรียนการสอน ในปัจจุบัน นโยบายการศึกษาของฟิลิปปินส์ยังคงเป็นไปในรูปแบบอเมริกันที่เน้นภาษาอังกฤษเป็นภาษาหลักในการเรียนการสอน ในขณะเดียวกันสถาบันทางการศึกษาหลายต่อหลายแห่งยังคงขึ้นตรงต่อระบบการศึกษาแบบคาทอลิก อาทิ มหาวิทยาลัย ดา ลา ซาน (De La Salle University) และมหาวิทยาลัย อาเตเนโอ เด มานิล่า (Ateneo de Manila University) เป็นต้น โดยสรุป การที่นโยบายทางการศึกษาของฟิลิปปินส์ถูกควบคุมโดยประเทศเจ้าอาณานิคมอย่างสเปนและ สหรัฐ ส่งผลดีและผลเสียแตกต่างกันไป ผลดีสำหรับฟิลิปปินส์คือ ระบบการศึกษาของฟิลิปปินส์มีคุณภาพ มีมาตรฐานและเป็นระบบมากยิ่งขึ้น ผ่านการปฏิรูปทางการศึกษาของสเปน รวมไปถึงการที่ประชาชนภายในประเทศมีระดับความสามารถทางภาษาอังกฤษที่สูงขึ้นภายใต้ระบบการศึกษาแบบอเมริกัน ผลเสียภายใต้การปกครองโดยสเปนและสหรัฐ คือ การถูกลิดรอนอิสรภาพในการกำหนดทิศทางทางการศึกษาด้วยตัวเอง อาทิ ประชาชนฟิลิปปินส์ได้รับอิทธิพลและกฎเกณฑ์ต่างๆ ภายใต้ระบบการศึกษาแบบคาทอลิก หรือการที่เอกลักษณ์ของชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวรรณกรรมและภาษาท้องถิ่นได้รับการอนุรักษ์และให้ความสำคัญที่น้อยลงภายใต้ระบบการศึกษาแบบอเมริกัน

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยี

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

สาธารณสุข

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

สวัสดิการสังคม

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้
แผนที่แสดงชนกลุ่มน้อยต่างๆ ในฟิลิปปินส์

มีปัญหาชนกลุ่มน้อยมุสลิมในเกาะมินดาเนา ซึ่งต้องการแยกตัวเป็นอิสระ เรียกว่า "แนวปลดปล่อยแห่งชาติโมโร"

ภาษา

ดูบทความหลักที่: ภาษาในประเทศฟิลิปปินส์

มีการใช้ภาษามากกว่า 170 ภาษา โดยส่วนมากเกือบทั้งหมดนั้นเป็นตระกูลภาษาย่อยมาลาโย-โปลินีเซียนตะวันตก แต่ในปี พ.ศ. 2530 รัฐธรรมนูญได้ระบุให้ภาษาฟิลิปีโนและภาษาอังกฤษเป็นภาษาทางการ

ส่วนภาษาต่างประเทศอื่น ๆ ที่ใช้กันมากในประเทศฟิลิปปินส์มีทั้งหมด 8 ภาษา ได้แก่ ภาษาสเปน ภาษาจีนฮกเกี้ยน ภาษาจีนแต้จิ๋ว ภาษาอินโดนีเซีย ภาษาซินด์ ภาษาปัญจาบ ภาษาเกาหลี และภาษาอาหรับ

โดยฟิลิปปินส์นั้น มีภาษาประจำชาติคือ ภาษา ตากาล็อก

ศาสนา

ดูบทความหลักที่: ศาสนาในประเทศฟิลิปปินส์
ศาสนาในประเทศฟิลิปปินส์
ศาสนา %
คริสต์
92%
อิสลาม
5%
ศาสนาพุทธ
2%
ศาสนาอื่น ๆ
1%
สัดส่วนของศาสนาต่างๆ ในฟิลิปปินส์ สีน้ำเงินคือศาสนาคริสต์ สีเขียวคือศาสนาอิสลาม

ในปี ค.ศ. 2014 ฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่มีประชากรนับถือ แบ่งได้ดังนี้ ศาสนาคริสต์ 92% (นิกายโรมันคาทอลิก 82% นิกายโปรเตสแตนต์ 10%) ศาสนาอิสลาม 5 - 11% ศาสนาพุทธ 2% และศาสนาอื่น ๆ 1%

เมืองที่มีประชากรมากที่สุด

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมฟิลิปปินส์

ฟิลิปปินส์เป็นประเทศเดียวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของตะวันตกก่อนจะได้มีโอกาสพัฒนาวัฒนธรรมของตัวเอง วัฒนธรรมฟิลิปปินส์จะมีส่วนคล้ายกับประเทศในลาตินอเมริกา โดยประชาชนแบ่งออกเป็นชุมชนทางเชื้อชาติและภาษาที่แตกต่างกัน

อาหาร

ดูบทความหลักที่: อาหารฟิลิปปินส์

อาโดโบ เป็นหนึ่งในอาหารยอดนิยมของประเทศฟิลิปปินส์ และเป็นที่นิยมของนักเดินทางหรือนักเดินเขา ทำจากหมูหรือไก่ที่ผ่านกรรมวิธีหมักและปรุงรสโดยจะใส่ซีอิ๊วขาว น้ำส้มสายชู กระเทียมสับ ใบกระวาน พริกไทยดำ นำไปทำให้สุกโดยใส่ในเตาอบหรือทอด และรับประทานกับข้าว

ศิลปะ

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

สื่อสารมวลชน

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

กีฬา

  1. ในขณะที่มะนิลาถูกกำหนดให้เป็นเมืองหลวงของประเทศที่นั่งของรัฐบาลคือเขตเมืองหลวงแห่งชาติ หรือที่รู้จักกันทั่วไปในชื่อ "เมโทรมะนิลา" ซึ่งเมืองมะนิลาถือว่าเป็นส่วนหนึ่ง สถาบันรัฐบาลแห่งชาติหลายแห่งนอกเหนือจากวังมาลากานังและหน่วยงานหรือสถาบันบางแห่งตั้งอยู่ภายในเมโทรมะนิลา
  1. . Manila: Malacanang. สืบค้นเมื่อApril 4, 2015.
  2. . Quezon City Local Government. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ August 20, 2020. สืบค้นเมื่อAugust 25, 2020.
  3. . The World Factbook. Washington, DC: Central Intelligence Agency. October 28, 2009. สืบค้นเมื่อNovember 7, 2009.
  4. . Philippine Statistics Authority.
  5. . International Monetary Fund. April 2021. สืบค้นเมื่อApril 6, 2021.
  6. . World Bank. สืบค้นเมื่อMarch 2, 2011.
  7. (PDF) (ภาษาอังกฤษ). United Nations Development Programme. December 15, 2020. สืบค้นเมื่อDecember 15, 2020.
  8. . CNN Philippines. February 20, 2016. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2018-10-07. สืบค้นเมื่อFebruary 20, 2016.
  9. . Metro Manila Development Authority. สืบค้นเมื่อDecember 17, 2015.
  10. . geoba.se. สืบค้นเมื่อDecember 17, 2015.
  11. . the Guardian.
  12. . Rappler.
  13. (PDF). Philippine Overseas Employment Administration. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก (PDF) เมื่อ 2017-02-07. สืบค้นเมื่อ2015-09-19.
  14. Isidore Dyen (1965). "A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages". Internationald Journal of American Linguistics, Memoir. 19: 38–46.
  15. . Cebu City Tour. สืบค้นเมื่อFebruary 22, 2013.
  16. Kane, Herb Kawainui (1996). "The Manila Galleons". ใน Bob Dye (บ.ก.). Hawaiʻ Chronicles: Island History from the Pages of Honolulu Magazine. I. Honolulu: University of Hawaii Press. pp. 25–32. ISBN 0-8248-1829-6.
  17. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Constantino1975
  18. . QUARTET p. 77. สืบค้นเมื่อFebruary 28, 2008.
  19. admin. . Asian Development Bank. Asian Development Bank. สืบค้นเมื่อNovember 26, 2015.
  20. (PDF). The Goldman Sachs Group, Inc. March 28, 2007. (PDF) จากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-19. สืบค้นเมื่อ2017-04-04.
  21. , Retrieved May 15, 2009.
  22. Mayuga, Jonathan (February 10, 2016). . BusinessMirror. สืบค้นเมื่อFebruary 12, 2016.
  23. . Philippine Information Agency.
  24. . March 9, 2009. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ March 9, 2009. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.. (older version – as it existed in 2009 – during the presidency of Gloria Macapagal Arroyo), กันยายน 30, 2007 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
  25. Central Intelligence Agency. (2009). . Washington, D.C.: Author. Retrieved 2009-11-07.
  26. , ตุลาคม 31, 2009 ที่ WebCite (archived from สิงหาคม 20, 2009 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน on August 20, 2009).
  27. (archived from on 2013-02-133)
  28. C.Michael Hogan. 2011.
  29. . Borneo: Island in the Clouds. PBS. สืบค้นเมื่อNovember 11, 2012.
  30. . peaklist.org. สืบค้นเมื่อJune 19, 2009.
  31. (2011-04-06). กรกฎาคม 19, 2015 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Central Intelligence Agency. Retrieved on March 14, 2011.
  32. Bruun, Anton Frederick (1956). . Macmillian, New York.
  33. Kundel, Jim (June 7, 2007). . Encyclopedia of Earth. สืบค้นเมื่อSeptember 30, 2008.
  34. Republic of the Philippines. Department of Tourism. [c. 2008]. ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (archived เมษายน 27, 2012) (archived from on April 27, 2012). Retrieved March 21, 2010 from www.travelmart.net.
  35. . United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf. May 28, 2009. สืบค้นเมื่อMay 29, 2009.
  36. La Putt, Juny P. [c. 2003]. . Retrieved December 20, 2009 from Website.
  37. Newhall, Chris; James W. Hendley II & Peter H. Stauffer (February 28, 2005). . U.S. Department of the Interior. U.S. Geological Survey. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ August 25, 2013. สืบค้นเมื่อApril 9, 2007.
  38. . UNESCO World Heritage Centre. สืบค้นเมื่อMay 4, 2013.
  39. Greenlees, Donald (May 14, 2008). . The New York Times. สืบค้นเมื่อDecember 11, 2009.
  40. Davies, Ed & Karen Lema (June 29, 2008). . The New York Times. สืบค้นเมื่อDecember 18, 2009.
  41. . (n.d.). eTravel Pilipinas. Retrieved January 22, 2009.
  42. Chanco, Boo. (December 7, 1998). . The Philippine Star. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2001-07-11. Retrieved February 15, 2010 from gbgm-umc.org.
  43. Williams, Jann; Cassia Read; Tony Norton; Steve Dovers; Mark Burgman; Wendy Proctor & Heather Anderson (2001). . CSIRO on behalf of the Australian Government Department of the Environment and Heritage. ISBN 0-643-06749-3. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ May 14, 2007. สืบค้นเมื่อNovember 6, 2009.Cite journal requires |journal= (help)
  44. Carpenter, Kent E. & Victor G. Springer (April 2005). "The center of the center of marine shore fish biodiversity: the Philippine Islands". Environmental Biology of Fishes. Springer Netherlands. 74 (2): 467–480. doi:.
  45. Rowthorn, Chris & Greg Bloom (2006). (9th ed.). Lonely Planet. p. . ISBN 1-74104-289-5.
  46. . Eoearth.org. สืบค้นเมื่อMay 4, 2013.
  47. . Protected Areas and Wildlife Bureau. November 17, 2011. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ January 26, 2012. สืบค้นเมื่อJune 23, 2012.Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  48. Britton, Adam (November 12, 2011). . Croc Blog. สืบค้นเมื่อJune 23, 2012.
  49. Ferguson-Lees, J.; Christie, D. (2001). Raptors of the World. London: Christopher Helm. pp. 717–19. ISBN 0-7136-8026-1.
  50. {{{assessors}}} (2004). . 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Retrieved on January 7, 2009.
  51. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ baselines
  52. Bos, A.R. & Smits, H.M. (2013). . Marine Biodiversity Records. 6 (e61). doi:. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2013-10-16.
  53. Bos, Arthur R. & Gumanao, Girley S. (2013). . Marine Biodiversity Records. 6 (e95): 1–6. doi:. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2014-09-19.
  54. Bos A.R.; Gumanao, G.S.; Salac, F.N. (2008). . Coral Reefs. 27: 581. doi:. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2015-07-03.
  55. Ocaña O., J.C.; den Hartog; A. Brito; Bos, A.R. (2010). . Revista de la Academia Canaria de Ciencias. XXI (3–4): 9–34. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2014-09-19.
  56. Bos A.R. (2014). . Raffles Bulletin of Zoology. 62: 745–753. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2015-07-03.
  57. . (October 17, 2009). Retrieved December 20, 2009 from the Philippine History Website.
  58. . Foundation for the Philippine Environment. February 18, 2014. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  59. Taguinod, Fioro. (November 20, 2008). . GMA News. Retrieved December 14, 2009.
  60. Peralta, Eleno O. (2005). "". In Sim, Appanah, and Hooda (Eds.). Proceedings of the workshop on forests for poverty reduction: changing role for research, development and training institutions (RAP Publication). Food and Agriculture Organization (FAO). Retrieved December 20, 2009.
  61. Kirby, Alex. (July 23, 2003). . BBC News. Retrieved December 20, 2009.
  62. Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (n.d.). . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ May 31, 2010. สืบค้นเมื่อApril 24, 2010.
  63. Lonely Planet. (n.d.). . Retrieved January 23, 2009.
  64. Library of Congress – Federal Research Division. (March 2006). . Retrieved December 17, 2009.
  65. Chong, Kee-Chai; Ian R. Smith & Maura S. Lizarondo (1982). . . The United Nations University. ISBN 92-808-0346-8. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ July 19, 2011. สืบค้นเมื่อMay 14, 2009.
  66. Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). (January 2009). (PDF). สืบค้นเมื่อDecember 17, 2009.Cite journal requires |journal= (help)
  67. . (2010). Retrieved April 24, 2010 from the National Institute of Informatics, Kitamoto Laboratory, Digital Typhoon Website.
  68. Balek, Jaroslav. Hydrology and Water Resources in Tropical Regions. (Developments in Water Science; 18). Amsterdam: Elsevier, 1983, p. 47.
  69. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ imf2
  70. Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board. . สืบค้นเมื่อDecember 11, 2009.
  71. Philippine Statistics Authority (October 2009). (PDF). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก (PDF) เมื่อ July 11, 2012. สืบค้นเมื่อDecember 11, 2009.
  72. . MarketWatch. December 10, 2014. สืบค้นเมื่อDecember 14, 2014.
  73. . RTTNews. December 10, 2014. สืบค้นเมื่อDecember 14, 2014.
  74. Magtulis, Prinz P. (August 28, 2014). . Bloomberg News. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  75. Denis Somoso. (September 30, 2013). . Philippines, ASIA and the Global Economy Site. Retrieved September 30, 2013.
  76. Mendoza, Ronlad U. (June 25, 2012). . Rappler. สืบค้นเมื่อDecember 14, 2014.
  77. . Rappler. September 23, 2014. สืบค้นเมื่อDecember 14, 2014.
  78. Dela Peña, Zinnia B. (September 24, 2014). . The Philippine Star. สืบค้นเมื่อDecember 14, 2014.
  79. . Newsinfo.inquirer.net. February 28, 2012. สืบค้นเมื่อMarch 3, 2014.
  80. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ PhilState
  81. . (December 20, 2001). The Economist. Retrieved November 9, 2009.
  82. Ure, John (2008). . Hong Kong University Press. pp. 301–302. ISBN 978-962-209-903-6.
  83. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ lastlaugh
  84. . International Monetary Fund. สืบค้นเมื่อApril 20, 2012.
  85. Felix, Rocel. (January 25, 2008). . The Philippine Daily Inquirer. Retrieved May 29, 2010. (archived from on February 22, 2015)
  86. United Nations Development Programme (2009). "Table G: Human development and index trends, Table I: Human and income poverty". ISBN 978-0-230-23904-3.Cite journal requires |journal= (help)
  87. Reddel, Paul (May 27, 2009). [PowerPoint slides]. Presentation in Manila to the American Foreign Chambers of Commerce of the Philippines. Retrieved February 13, 2010 from the Public-Private Infrastructure Advisory Facility (PPIAF) Website.
  88. . Imf.org. September 14, 2006. สืบค้นเมื่อOctober 23, 2011.
  89. Sakib Sherani. . dawn.com. สืบค้นเมื่อDecember 17, 2015.
  90. . Philippine Daily Inquirer. January 13, 2014. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  91. . Rappler. Aug 22, 2013. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  92. . Philippine Daily Inquirer. March 5, 2014. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  93. Llorito, David (May 10, 2006). . Asia Times. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ 2009-12-12. สืบค้นเมื่อDecember 11, 2009.
  94. (PDF). April 2007. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  95. Armstrong, Aristidi (April 21, 2013). . Economics Student Society of Australia. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  96. Olchondra, Riza T. (October 2, 2006). . The Philippine Daily Inquirer. Retrieved December 16, 2009. (archived from on February 12, 2007)
  97. . Business Insider. November 19, 2012. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  98. Platt, Eric (January 13, 2012). . Business Insider. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  99. Fajardo, Fernando (February 29, 2012). . Philippine Daily Inquirer. สืบค้นเมื่อSeptember 21, 2014.
  100. Kevin Voigt (January 12, 2012). (archived from on August 14, 2012)
  101. . สืบค้นเมื่อSeptember 19, 2014.
  102. . GMA News and Current Affairs. March 19, 2014. สืบค้นเมื่อSeptember 19, 2014.
  103. . สืบค้นเมื่อSeptember 19, 2017.
  104. . July 11, 2012. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก เมื่อ July 15, 2012.
  105. [1] Religion in the Philippines
ค้นหาเกี่ยวกับ ประเทศฟิลิปปินส์ เพิ่มที่โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย
บทนิยาม จากวิกิพจนานุกรม
สื่อ จากคอมมอนส์
ทรัพยากรการเรียน จากวิกิวิทยาลัย
อัญพจน์ จากวิกิคำคม
ข้อความต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
ตำรา จากวิกิตำรา
รัฐบาล
ข้อมูลพื้นฐาน
หนังสือ และ หัวข้อที่นาสนใจ
สื่อ
อื่น ๆ

ประเทศฟิลิปปินส์
สิงหาคม 24, 2021
ประเทศฟ, ปป, นส, ภาษาอ, เฝ, าด, แก, ไข, บทความน, อาจต, องเข, ยนใหม, งหมดเพ, อให, เป, นไปตามมาตรฐานค, ณภาพของว, เด, หร, อกำล, งดำเน, นการอย, ณช, วยเราได, หน, าอภ, ปรายอาจม, อเสนอแนะ, ดภ, ศาสตร, ปป, นส, งกฤษ, philippines, โน, pilipinas, หร, อช, อทางการว, สาธารณร. praethsfilippins phasaxun efadu aekikh bthkhwamnixactxngekhiynihmthnghmdephuxihepniptammatrthankhunphaphkhxngwikiphiediy hruxkalngdaeninkarxyu khunchwyeraid hnaxphiprayxacmikhxesnxaena phikdphumisastr 13 N 122 E 13 N 122 E 13 122 filippins xngkvs Philippines filipion Pilipinas hruxchuxthangkarwa satharnrthfilippins xngkvs Republic of the Philippines filipion Republika ng Pilipinas epnpraethsexkrachthiepnhmuekaainphumiphakhexechiytawnxxkechiyngit tngxyuinmhasmuthraepsifiktawntk prakxbdwyekaa 7 641 ekaa 8 sungcdxyuinekhtphumisastrihy 3 ekhtcakehnuxcrdit idaek lusxn wisays aelamindaena emuxnghlwngkhxngpraethskhuxmanila swnemuxngthimiprachakrmakthisudkhuxnkhreksxn thngsxngepnswnhnungkhxngemothrmanila 9 filippinsmixanaekhttidtxkbthaelcinitthangthistawntk thaelfilippinthangthistawnxxk aelathaeleselbisthangthistawntkechiyngit odymiphrmaednthangthaelrwmkbithwnthangthisehnux paelathangthistawnxxk maelesiyaelaxinodniesiythangthisit aelaewiydnamthangthistawntksatharnrthfilippins Republic of the Philippines xngkvs Republika ng Pilipinas filipion thngchati traaephndinkhakhwy Maka Diyos Makatao Makakalikasan at Makabansa ephuxphraepneca prachachn thrrmchati aelapraeths ephlngchati Lupang Hinirang aephndinthithukeluxk source source track track track track track track track track track track track track track track track aesdngolkaesdngaephnthixaesiynemuxnghlwngmanila odynitiny 14 35 N 120 58 E 14 583 N 120 967 E 14 583 120 967 emothrmanila a odyphvtiny emuxngihysudnkhreksxn 14 38 N 121 02 E 14 633 N 121 033 E 14 633 121 033phasarachkarphasafilipion phasaxngkvsphasaphudphasafilipionphasaxngkvsphasasepnphasamlayukarpkkhrxngrthediyw rabbprathanathibdi satharnrthrththrrmnuy prathanathibdiordriok duaetret rxngprathanathibdielni orebrodidrbexkrach cak sepn aela shrthxemrika prakas12 mithunayn ph s 2441 epnthiyxmrb4 krkdakhm ph s 2489 rthn pccubn25 minakhm ph s 2529phunthi thnghmd300 000 tarangkiolemtr 120 000 tarangiml 72 aehlngna 0 61 3 bnbk phunthi298 170prachakr samaonprachakr 2020109 035 343 4 khwamhnaaenn336 txtarangkiolemtr 870 2 txtarangiml 47 cidiphi xanacsux 2021 praman rwm 1 lanlan 5 29 txhw 9 061 5 115 cidiphi rakhatlad 2021 praman rwm 402 638 phnlan 5 32 txhw 3 646 5 118 cini 2018 42 3 6 panklang 44HDI 2019 0 718 7 sung 107skulengineposfilippins PHP ekhtewlaUTC 8 PST khbrthdankhwamuxrhsothrsphth 63odemnbnsud ph filippinstngxyuinaethbwngaehwnaehngifaelaiklkbesnsunysutr thaihmiaenwonmsungthicaprasbphycakaephndinihwaelaitfun aetkthaihmithngthrphyakrthrrmchatithixudmsmburnaelakhwamhlakhlaythangchiwphaphxyangyingechnkn filippinsmienuxthipraman 300 000 tarangkiolemtr 115 831 tarangiml 10 aelamiprachakrpraman 100 lankhn 11 12 nbepnpraethsthimiprachakrmakthisudepnxndbthi 8 inexechiy aelaepnpraethsthimiprachakrmakthisudepnxndbthi 12 khxngolk nxkcakni n pi ph s 2556 yngmichawfilippinsxikpraman 10 lankhnxasyxyuintangpraeths 13 rwmaelwthuxepnklumkhnphldthinthiihythisudklumhnungkhxngolk khwamhlakhlaythangchatiphnthuaelawthnthrrmpraktihehntlxdthnghmuekaa inyukhkxnprawtisastr mnusyklumaerkthiekhamatngrkrakinhmuekaaaehngnikhuxklumchnnikriot tammadwyklumchnxxsotrniesiynthixphyphekhamaxyangtxenuxng 14 mikartidtxaelkepliynkbchawcin mlayu xinediy aelaxahrb caknnkekidnkhrrththangthaelkhunmahlayaehngphayitkarpkkhrxngkhxngdatu lakn racha hruxsultan efxrdinand maeclln idmakhunfngthiekaaohomnohn iklkbekaasamar inpi ph s 2063 kh s 1521 nbepncuderimtnkhxngyukhaehngxiththiphlaelaxanackhxngsepn inpi ph s 2085 kh s 1542 nksarwcchawsepnchux ruy oleps ed biyaolobs idtngchuxekaasamaraelaeletrwmknwa hmuekaaefliep hrux xislsfilipins Islas Filipinas ephuxepnekiyrtiaedecachayefliepaehngxstueriys txma xislsfilipinsidklayepnchuxeriykklumekaathnghmd inpi ph s 2108 kh s 1565 miekl oleps ed elkspi idcdtngnikhmsepnaehngaerkbnekaaesbu 15 filippinsklayepnswnhnungkhxngckrwrrdisepnepnewlanankwa 300 pi sngphlihsasnakhristnikayormnkhathxlikklayepnsasnahlkkhxngphukhninhmuekaa inchwngewlani manilamithanaepnsunyklangkarbriharkhxngckrwrrdisepninexechiy aelayngepnsunyklangthangthistawntkkhxngkarkhakhammhasmuthraepsifik odyechuxmoyngexechiyekhakbemuxngxakapulokinxemrikaphanthangeruxibmanila 16 inchwngklangphuththstwrrsthi 25 pithay khxngkhriststwrrsthi 19 khwamphyayamtxtankarpkkhrxngkhxngsepnidpathukhunepnkarptiwtifilippins satharnrthfilippinsthi 1 idrbkarsthapnakhunaetkdarngxyuidimnan ephraasepnidykfilippinsihaekshrthxemrikahlngcakaephsngkhramsepn shrthxemrika khwamimlngrxyknrahwangrthbalptiwtikbshrthxemrikakxihekidsngkhramfilippins shrthxemrikaxnnxngeluxd odykxngthphshrthepnfaymichy 17 nxkehnuxcakchwngthithukyipunyudkhrxngaelw shrthxemrikasamarthrksaxanacxthipityehnuxhmuekaaniiwidcnkrathnghlngsngkhramolkkhrngthi 2 emuxfilippinsidrbkarrbrxngwaepnpraethsexkrach tngaetnnma filippinskprasbkhwamwunwaythangkaremuxnginrabxbprachathipityxyubxykhrng sungrwmthungkarlmlangphuephdckarodykarptiwtithiprascakkhwamrunaerng 18 filippinsepnsmachikcdtngxngkhkarshprachachati xngkhkarkarkhaolk smakhmprachachatiaehngexechiytawnxxkechiyngit karprachumkhwamrwmmuxthangesrsthkicexechiy aepsifik aelakarprachumsudyxdexechiytawnxxk nxkcakniyngepnthitngkhxngsanknganihythnakharephuxkarphthnaexechiy 19 pccubnpraethsniidrbkarphicarnawaepntladekidihm emerging market aelaepnpraethsxutsahkrrmihm 20 sungmirabbesrsthkicthikalngepliynphancakrabbthiphungphingphakhekstrkrrmepnrabbthiphungphingphakhbrikaraelaphakhkarphlitmakkhun 21 enuxha 1 prawtisastr 1 1 yukhkxnprawtisastr 1 2 yukhkhxngxislam 1 3 yukhxananikhmsepn 1 4 rthxarkkhakhxngshrthxemrika 2 dankaremuxngkarpkkhrxng 2 1 briharngancakkarpkkhrxng 2 2 nitibyytti 2 3 tulakar 2 4 siththimnusychn 3 karaebngekhtkarpkkhrxng 3 1 ekhtaelacnghwd 4 phumisastr 4 1 khwamhlakhlaythangchiwphaph 4 2 phumixakas 5 esrsthkic 5 1 karthxngethiyw 6 okhrngsrangphunthan 6 1 karkhmnakhm aela othrkhmnakhm 6 1 1 esnthangkhmnakhm 6 1 2 othrkhmnakhm 6 2 karsuksa 6 3 withyasastr aela ethkhonolyi 6 4 satharnsukh 6 5 swsdikarsngkhm 7 prachakrsastr 7 1 phasa 7 2 sasna 7 3 emuxngthimiprachakrmakthisud 8 wthnthrrm 8 1 xahar 8 2 silpa 8 3 suxsarmwlchn 8 4 kila 9 hmayehtu 10 duephim 11 xangxing 12 aehlngkhxmulxunprawtisastr aekikhdubthkhwamhlkthi prawtisastrfilippins yukhkxnprawtisastr aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniid Ferdinand Magellan hlkthanthangobrankhdiaelaobranchiwwithyabngbxkwamimnusyohomesepiyns ekhyxasyxyuinekaapalawntngaetpraman 50 000 pikxn chnephathiphudphasaintrakulxxsotrniesiynsungmithinkaenidxyubnekaafxromsa Formasa hruxithwninpccubnidxphyphodythangeruxekhamatngrkrakinhmuekaafilippins aelacdtngesnthangekhruxkhaykarkhakbexechiyxakhenyswnthiehluxthnghmdtngaet 5 000 pikxnkhristkal sphaphdngedimkhxngfilippins xyuinsphaphkhxngyukhhinihm yngimidrbxiththiphlkhxngxarythrrmxinediyaelacin dngechnpraethsxun inexechiytawnxxkechiyngit chnchawphunemuxngdngedimepnchnechuxsayxinodniesiy mlayusungxphyphekhamatngthinthanbriewnekaatang khxngfilippins karmatngthinthannn maodyeruxepnklum aetlaklumaeykyayiptnghmubaneriykwa barngik Barangay tamchuxeruxthiichxphyphma mihwhnahmubaneriykwa dadu Datu sungekhyepnkptnerux kartnghmubancakracayiptamekaa thaihkartidtxrahwangknimkhxymi swnindankarpkkhrxngnnepnaebbphxpkkhrxngluk okhrngsrangthangkarpkkhrxngepnaebbngay mi 4 chnchnkhux datu aelakhrxbkhrw khunnang xisrachn thas inswnkhxngkdhmayaelakdraebiybkarpkkhrxngnnyngimmi sthabnthisakhykhux sasna sungmiphxmdhmxphiepnphumixiththiphlinsngkhm cakkarnbthuxsasnaepnaebb nbthuxphutphi buchathrrmchati phwkekhaechuxwamiphraphusrangolksungsud khux bahara Bathala aelabaxaramisawk faydiaelafaychw eriykwa diwathas Diwatas epnphukahndkarprakxbphithibwngsrwng ethphfaydiaelafaychwkhux phxmd hmxphi wacaprakxbphithiemuxihr thiid sthanthiprakxbphithinnimmiechphaa phxmd hmxphicaepnphukahnd thiepndngniephraasphaphphumisastr aelasphaphthrrmchatikhxnghmuekaa sungfilippinsnnmiphythrrmchatixyuenuxng cungthaihphxmd hmxphimixiththiphltxprachachnmak aelamakkwahruxethakbdatu xikthngyngidrbkhaprakxbphithi ekhruxngesnsngewycakprachachnepncanwnmak thangdanesrsthkicnn prachachnthakarekstraelakarpramng immikarkhakhay miaetkaraelkepliynsinkha aelaimmikarichengintra nan khrngcamiphxkhatangchatiaewamacxderuxaelkepliynsinkha yukhkhxngxislam aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniid nbaetkhriststwrrsthi 9 sasnaxislamidaephekhasuhmuekaathangtxnitkhxngfilippinshruxmanbulas aelwkhrnthungpi kh s 1380 chawmuslimksamarthsthapnarthxislamkhuninhmuekaasulu odyminkephyaephsasnathichux chnkh charif karim mkhdum ekhamaephyaephxislaminhmuekaatang khxngsulu kxnhnannepnewlanan cnkrathng syyid xbubkr xibnu charif muhahmd xibni xali xibni sybilxabidin idedinthangcakrthsultanaehngyaohr Johor maynghmuekaasuluinrawpi kh s 1450 syyid xbubkridmathungsuluhlngcakraya bakinda cakminngkaeba sumatra idlngphank aelaephyaephsasnaxislaminhmuekaasuluepnewlahlaypimaaelw syyid xbubkridsmrskbbutrikhxngrayabakinda thiminamwa praihmsuhri emuxrayabakinda sinchiwit syyid xbubkr kklayepnphusubthxdxanacaelaidrbkarkhnannamwa sultanaehngsulu yukhxananikhmsepn aekikh efxrdinand maeclln mathunghmuekaafilippinsinpi kh s 1521 ph s 2064 miekl oleps ed elkspi mathungfilippinsinpi kh s 1565 ph s 2108 aelatngchumchnchawsepnkhun sungnaipsukartngxananikhminewlatxma hlngcaknn nkbwchsasnakhristnikayormnkhathxlikidaeprsasnakhxngchawekaathnghmdihhnmanbthuxsasnakhrist inchwng 300 pinbcaknn kxngthphsepnidtxsukbehtukarnkbttang makmay thngcakchnphunemuxngaelacakchatixunthiphyayamekhamakhrxbkhrxngxananikhm sungidaek xngkvs cin hxlnda frngess yipun aelaoprtueks sepnsuyesiyipmakthisudinchwngthixngkvsekhakhrxbkhrxngemuxnghlwngepnkarchwkhrawinchwngsngkhramecdpi Seven Years War hmuekaafilippinsxyuitkarpkkhrxngkhxngsepninthanaxananikhmkhxngsepnihm New Spain nbtngaetpi kh s 1565 ph s 2108 thungpi kh s 1821 ph s 2364 aelanbcaknnfilippinskxyuitkarpkkhrxngkhxngsepnodytrng karedineruxmanilaaekleliyn Manila Galleon cakfilippinsipemksiok erimtnkhuninchwngplaystwrrsthi 16 aelahmuekaafilippinsepidtwexngekhasukarkhaolkinpi kh s 1834 rthxarkkhakhxngshrthxemrika aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniiddankaremuxngkarpkkhrxng aekikhbriharngancakkarpkkhrxng aekikh dubthkhwamhlkthi rthbalfilippins nitibyytti aekikh dubthkhwamhlkthi rthsphaaehngfilippins tulakar aekikh dubthkhwamhlkthi kdhmayfilippins siththimnusychn aekikh dubthkhwamhlkthi siththimnusychninpraethsfilippinskaraebngekhtkarpkkhrxng aekikhfilippinsaebngepnhnwyrthbalthxngthin local government units LGUs odythimicnghwdepnhnwyhlk pccubnmi 81 cnghwd provinces aebngxxkepn nkhr cities aela ethsbal municipalities sunghnwykarpkkhrxngthngsxngyngprakxbipdwy barngiky barangay xikthxdhnung thuxepnhnwyrthbalthxngthinthielkthisud filippinsaebngxxkepn 17 ekht regions sungthukcnghwdidthukcdxyuin 16 ekhtephuxkhwamsadwkinkarpkkhrxng ykewnekhtnkhrhlwng National Capital Region thiaebngxxkepnekhtphiess 4 aehng hnwyngankhxngrthbalswnihycatngsanknganinaetlaphumiphakh ephuxrbichprachachnincnghwdthixyuinphumiphakhnn phumiphakhimmirthbalthxngthinaeyktanghak ykewnekhtpkkhrxngtnexnginmindaenamuslimaelaekhtbriharkhxrdilelrasungpkkhrxngtnexng imidihphuxunpkkhrxng ekhtaelacnghwd aekikh dubthkhwamhlkthi ekhtkhxngpraethsfilippins aela cnghwdkhxngpraethsfilippins ekhtkhxngpraethsfilippins pngkasinn laxunioyn tiomk xiolokhs hilakng xiolokhs ebngekt xifueka bulubundukhin khalingka xabra xapaeya nuewba biskhaya khirion xisaebla khakayn bataens pmpngka bulakhn bataxn smbaels tarlk nuewba exsiha exaorra emothr manila risl lakuna khabiet batngks ekhosn marinduekh ormobln silangng minodor khnlurng minodor palawn hilakng khamariens tiomk khamariens xlib sxrosokn khatndwens msbaet xkln khapis xiolxiol kimars khnlurng enokrs xntiekh esbu obohl silangng enokrs sikhihxr hilakngsamar silangng samar samar bilirn elet tiomk elet hilakng smbwngka tiomk smbwngka smbwngka sibuik khamikin bukhidonn silangng misamis khnlurng misamis hilakng laena khapuluxng dinakt hilakngsurieka tiomk surieka tiomk xakusn hilakng xakusn hilakng daeba daeba edoxor silangng daeba tiomk daeba khnlurng daeba tiomk okhtabaot sarngkani sultnkhudart okhtabaot basiln sulu tawi tawi makindaena tiomk laena ekhtbrihar ekhtpkkhrxngtnexngxiolokhs ekhtthi 1 lmbknangkhakayn ekhtthi 2 kitnangluosn ekhtthi 3 khalabarosn ekhtthi 4 ex ekhttakalxktawntkechiyngit ekhtmimaorpa biokhl ekhtthi 5 khnlurngkhabisayaxn ekhtthi 6 kitnangkhabisayaxn ekhtthi 7 silangngkhabisayaxn ekhtthi 8 tngiwnangsmbwngka ekhtthi 9 hilakngmindaena ekhtthi 10 daeba ekhtthi 11 osksarecn ekhtthi 12 ekhtbriharkharaka ekhtthi 13 ekhtbriharkhxrdileyra ekhtnkhrhlwngaehngchati ekhtpkkhrxngtnexnginmindaenamuslimcnghwdkimars khnlurngdaeba khnlurngenokrs khnlurngminodor khnlurngmisamis khakayn khatndwens khabiet khapis khapuluxngdinakt khamikin khalingka khirion ekhosn okhtabaot sxrosokn smbwngkasibuik smbaels samar sarngkani sikhihxr silangngsamar silangngdaeba silangngenokrs silangngminodor silangngmisamis sultnkhudart sulu esbu tarlk tawi tawi tiomkkhamariens tiomkokhtabaot tiomksmbwngka tiomksurieka tiomkdaeba tiomklaena tiomkelet tiomkxakusn tiomkxiolokhs nuewbabiskhaya nuewbaexsiha basiln batngks bataens bataxn bilirn bukhidonn bulakhn bulubundukhin ebngekt obohl pngkasinn pmpngka palawn msbaet makindaena marinduekh risl ormobln lmbknangokhmopsetla lakuna laxunioyn elet xkln xntiekh xlib xabra xapaeya xisaebla xifueka xiolxiol exaorra hilakngkhamariens hilakngsmbwngka hilakngsamar hilakngsurieka hilakngdaeba hilaknglaena hilakngxakusn hilakngxiolokhsphumisastr aekikh aephnthiphumipraethskhxngklumekaafilippins filippinsepnklumekaathiprakxbdwyekaa 7 641 ekaa 22 mienuxthithnghmd rwmphunphiwaehlngnaphayinaephndin praman 300 000 tarangkiolemtr 115 831 tarangiml 23 chayfngthaelyaw 36 289 kiolemtr 22 549 iml thaihfilippinsepnpraethsthimichayfngyawthisudepnxndbthi 5 khxngolk 24 25 filippinsmithitngsungkahndodyphikdphumisastrkhux rahwanglxngcicud 116 40 tawnxxk thung 126 34 tawnxxk kblaticud 4 40 ehnux thung 21 10 ehnux mixanaekhtcrdthaelfilippinthangthistawnxxk 26 crdthaelcinitthangthistawntk 27 aelacrdthaeleselbisthangthisit 28 ekaabxreniyw 29 tngxyuhangxxkipimkirxykiolemtrthangthistawntkechiyngitaelaithwntngxyuthangthisehnuxodytrng hmuekaaomlukkaaelaekaasulaewsitngxyuthangthisit tawntkechiyngit aelapaelatngxyuthangthistawnxxkkhxnghmuekaa 24 ekaatang sungetmipdwyphuekhaswnihymitnkaenidcakphuekhaifaelathukpkkhlumdwypadibchun phuekhathisungthisudkhuxphuekhaxaop mikhwamsungthung 2 954 emtr 9 692 fut cakradbnathaelaelatngxyuthiekaamindaena 30 31 rxnglukaeklathixainrxnglukfilippinepncudthilukthisudkhxngpraethsaelalukthisudepnxndbthi 3 khxngolk rxnglukdngklawtngxyuinthaelfilippin 32 aemnathiyawthisudkhuxaemnakhakayninphakhehnuxkhxngekaalusxn 33 xawmanila chayfngkhxngxawepnthitngkhxngkrungmanilaemuxnghlwng echuxmtxkblakunaedbaxi thaelsabthiihythisudinfilippins phanaemnapasik xawsubik xawdaeba aelaxawomorepnxawxun thisakhy chxngaekhbsnhwniokhaeykekaasamaraelaekaaeletxxkcakkn aetkmisaphansnhwniokhkhamehnuxchxngaekhb 34 enuxngcaktngxyubnkhxbtawntkkhxngwngaehwnifaepsifik filippinscungtxngephchiykbkickrrmaephndinihwaelaphuekhaifbxykhrng eninitsmuthrebnnminthaelfilippin thangthistawnxxkkhxngklumekaa epnphumiphakhitsmuthrthiyngkhngekhluxnihwxyuinekhtmudtwkhxngepluxkolk 35 mikartrwcphbaephndinihwpraman 20 khrngtxwn aetkarsnsaethuxnswnihyebaekinkwathimnusycarusukid aephndinihwkhnadihykhrnglasudekidkhunthiekaalusxnemuxpi kh s 1990 36 infilippinsmiphuekhaifthimiphlngxyuhlayluk echn phuekhaifmaoyn phuekhapinatuob phuekhaiftaxl epntn karpathukhxngphuekhapinatuobineduxnmithunayn kh s 1991 thuxepnkarpathuthirunaerngthisudepnxndbthi 2 khxngolkinkhriststwrrsthi 20 37 xyangirktam imichwaphumilksnthioddednthukaehngcamikhwamrunaernghruxmixanacthalaylangesmxip mrdkthisngbengiybaehnghnungcakkhwampnpwnthangthrniwithyakhuxaemnaitdinpuewrotprinessasungepnthinthixyusahrbkarxnurkskhwamhlakhlaythangchiwphaph nxkcakni aehlngmrdkolkaehngniyngmirabbniewscakphuekhasuthaelthismburnaelamipaimthisakhythisudaehnghnunginexechiyxikdwy 38 enuxngcakthrrmchatikhxngekaatang epnphuekhaif filippinscungmithrphyakraerthatuxudmsmburn miphupramanwapraethsnimiaehlngaerthxngkhaihythisudepnxndbthi 2 rxngcakaexfrikait aelaepnaehlngaerthxngaedngthiihythisudaehnghnunginolk 39 nxkcakniyngxudmipdwynikekil okhrimt aelasngkasi xyangirktam karcdkarthiimdi khwamhnaaennsungkhxngprachakr aelakhwamtrahnkdansingaewdlxmthaihyngimmikarnathrphyakrswnihykhunmaich 39 phlngngankhwamrxnitphiphphepnphlphlitcakkickrrmphuekhaifthifilippinssamarthkhwbkhumcdkarcnidphlsaercmakkwa odyinpccubn praethsniepnphuphlitphlngngankhwamrxnitphiphphthiihythisudepnxndbthi 2 khxngolkrxngcakshrthxemrika aelaphlngngankhwamrxnitphiphphsamarthtxbsnxngkhwamtxngkarichiffaidthungrxyla 18 khxngpraeths 40 phumilksnfilippins phuekhapinatuob eninekhachxkokaelt inekaaobohl exlniod inekaapalawn phuekhaiftaxl phuekhaifmiphlngthielkthisudinolk thiwekhasieyrramaedr pasnekhaekhtrxnlusxnkhwamhlakhlaythangchiwphaph aekikh tharesiyrfilippin hnunginiphremtthielkthisud padibchunaelachayfngthaelthikwangkhwangkhxngfilippinsthaihklumekaaniepnaehlngrwmnk phuch stw aelasingmichiwitinthaelhlakchnid 41 filippinsepnhnunginsibecdpraethskhxngolkthimikhwamhlakhlaythangchiwphaphxyangying megadiverse country 42 43 44 erasamarthphbstwbkthimikraduksnhlngidthungpraman 1 100 chnid sungrwmthungstweliynglukdwynmkwa 100 chnid aelankkwa 170 chnidthikhadknwaimxasyxyuthixun 45 filippinsepnpraethsthimixtrakarkhnphbsungthisudpraethshnunginolk odymikarkhnphbstweliynglukdwynmchnidihm 16 chnidinchwngsibpithiphanma dwyehtuni xtrasingmichiwitechphaathinkhxngfilippinscungephimsungkhunaelamiaenwonmthicaephimtxip 46 swnstweliynglukdwynmphunthinfilippinsidaek xiehnkhanglay Paradoxurus hermaphroditus aemwdawwisays Prionailurus javanensis rabori phayun Dugong dugon aelatharesiyrfilippin Tarsius syrichta sungekiywkhxngkbekaaobohl epntn aemwabnhmuekaafilippinscaimmiphulaehyuxepnstweliynglukdwynmkhnadihy aetkmistweluxykhlankhnadihyxyubangchnid echn nguehluxm ngueha rwmthngcraekhnaekhmkhnadyks craekhnaekhminthieliyngtwihythisudinolkmichuxwa ollxng thukcbidinekaamindaenathangtxnitkhxngpraeths 47 48 nkpracachatithiruckkninchuxnkxinthrifilippin Pithecophaga jefferyi milatwyawthisudinbrrdankxinthrichnidid 49 50 phudhinpakarngnxkchayfngekaaesbu nannaxanaekhtkhxngfilippinskhrxbkhlumenuxthikwangkhwangthung 2 200 000 tarangkiolemtr 849 425 tarangiml epnaehlngkaenidchiwitinthxngthaelthimilksnaechphaaaelamikhwamhlakhlayxnepnswnsakhykhxngsamehliympakarng 51 pramanknwamichnidpakarngaelaplathaelthngsin 500 aela 2 400 chnidtamladb 41 45 sthitiihm 52 53 aelakarkhnphbsingmichiwitchnidihm 54 55 56 idephimtwelkhehlanixyangtxenuxng aesdngihehnlksnaechphaakhxngthrphyakrthangthaelinfilippinsidxyangchdecn phudhinpakarngtubbatahainthaelsuluidrbkarprakasihepnaehlngmrdkolkemuxpi kh s 1993 nxkcakni nannafilippinsyngexuxtxkarecriyetibotkhxngpu hxymuk aelasahraythael 41 57 dwychnidphuchpraman 13 500 chnid sung 3 200 chnidincanwnniphbechphaainklumekaaniethann 45 padibchunkhxngfilippinscungmiphrrnphuchhlakhlaysungrwmthungklwyimaelabwphudhayakhlayphnthu 58 59 karthalaypasungmkepnphlcakkarthaimphidkdhmaythuxepnpyharayaerngkhxngfilippins phunthipaldlngcakrxyla 70 khxngphunthibnbkthnghmdkhxngpraethsinpi kh s 1900 ehluxephiyngpramanrxyla 18 3 inpi kh s 1999 60 singmichiwitcanwnmaktkxyuinphawaiklsuyphnthu aelaminkwithyasastrklawwa exechiytawnxxkechiyngit rwmthngfilippins txngephchiykbxtrakarsuyphnthuthirunaerngthungrxyla 20 emuxsinsudkhriststwrrsthi 21 61 phumixakas aekikh itfuniheyiyn infilippinseriykwa oylnda khnamikalngaerngsungsud filippinsxyuinekhtphumixakasphakhphunsmuthrekhtrxnsungodypkticamixakasrxnaelachun mivdukal 3 vdukal idaek tkxinit tag init hrux tkxaera tag araw sungepnvdurxnhruxvduthimixakasaehngrxntngaeteduxnminakhmthungeduxnphvsphakhm tkxuln tag ulan hruxvdufntngaeteduxnmithunaynthungeduxnphvscikayn aela tklamik taglamig hruxvduthimixakasaehngeyntngaeteduxnthnwakhmthungeduxnkumphaphnth mrsumtawntkechiyngit tngaeteduxnphvsphakhmthungeduxntulakhm michuxepnphasathxngthinwa hakabt habagat aelalmaehngkhxngmrsumtawnxxkechiyngehnux tngaeteduxnphvscikaynthungeduxnemsayn michuxepnphasathxngthinwa xamihn amihan 62 xunhphumiodythwipxyuinphisytngaet 21 xngsaeslesiys 70 xngsafaerniht thung 32 xngsaeslesiys 90 xngsafaerniht aetxaceynhruxrxnkwanikhunxyukbvdukal eduxnthimixakaseynthisudkhuxeduxnmkrakhm swneduxnthimixakasxbxunthisudkhuxeduxnphvsphakhm 24 63 xunhphumiechliyraypixyuthipraman 26 6 xngsaeslesiys 79 9 xngsafaerniht 62 thngni thaelthitnginaenglaticudaelalxngcicudimichpccysakhyinkarphicarnaxunhphumi ephraaimwacaxyuehnuxsud itsud tawnxxksud hruxtawntksudkhxngpraeths xunhphumithiradbnathaelkmiaenwonmthicaxyuinphisyediywkn radbkhwamsungkhxngphunthimkcasngphltxxunhphumimakkwa xunhphumiechliyraypikhxngemuxngbakioythiradbkhwamsung 1 500 emtr 4 900 fut cakradbnathaelkhux 18 3 xngsaeslesiys 64 9 xngsafaerniht thaihemuxngniepncudhmayplaythangyxdniyminvdurxn 62 enuxngcaktngxyuinaednitfun ekaaswnihykhxngfilippinscungmifntkkrahnaaelaphayufakhanxngtngaeteduxnkrkdakhmthungeduxntulakhmkhxngthukpi 64 inaetlapicamiitfunpraman 19 lukekhasuekhtkhwamrbphidchxbkhxngsanknganbriharbrryakas thrnifisiks aeladarasastrfilippins odymi 8 9 lukincanwnniekhluxntwkhunfng 65 66 67 primannafnraypitrwcwdidsungthung 5 000 milliemtr 200 niw inekhtchayfngtawnxxksungmisphaphepnphuekha aetnxykwa 1 000 milliemtr 39 niw inhubekhabangaehngthimithikabng 64 phayuhmunekhtrxnthithaihfntkmakthisudinfilippinsethathithrabknkhuxphayuhmunineduxnkrkdakhm kh s 1911 sungsngxiththiphlihekidfntkhnkprimanthung 1 168 milliemtr 46 niw phayinewla 24 chwomngthiemuxngbakioy 68 xnung bkoy bagyo epnkhainphasafilippinsthiicheriykphayuhmunekhtrxnesrsthkic aekikh sdswnsinkhaxxkkhxngfilippinsinpi kh s 2012 karekbekiywsbpardincnghwdtiomkokhtabaot orngngannatalaehnghnungincnghwdkhnlurngenokrs esrsthkicfilippinsmikhnadihythisudepnxndbthi 34 khxngolk odyinpi kh s 2017 miphlitphnthmwlrwminpraeths rakhatlad odypramanxyuthi 348 593 landxllarshrth 69 sinkhasngxxkhlkidaek phlitphnthsarkungtwnaaelaphlitphnthxielkthrxniks briphnthkhnsng esuxpha phlitphnththxngaedng phlitphnthpiotreliym namnmaphraw aelaphlim 3 khukharayihyidaek shrthxemrika yipun cin singkhopr ekahliit enethxraelnd hxngkng eyxrmni ithwn aelaithy 3 hnwyengintrakhxngpraethskhuxeposfilippins inthanapraethsxutsahkrrmihm rabbesrsthkickhxngfilippinsidepliynphancakrabbthiphungphingekstrkrrmipsurabbthiennkarbrikaraelakarphlitmakkhun cakcanwnphuxyuinkalngaerngnganthnghmdpraman 40 81 3 phakhekstrkrrmmisdswnkarcangngankhidepnrxyla 30 aelasrangmulkhakhidepnrxyla 14 khxngphlitphnthmwlrwminpraeths phakhxutsahkrrmmisdswnkarcangnganrxyla 14 aelasrangmulkharxyla 30 khxngphlitphnthmwlrwminpraeths inkhnathirxyla 47 epnaerngnganinphakhbrikarsungsrangmulkharxyla 56 khxngphlitphnthmwlrwminpraeths 70 71 xtrakarwangngankhxngfilippins n wnthi 14 thnwakhm kh s 2014 xyuthirxyla 6 0 72 73 inkhnaediywkn enuxngcaksingcaepnkhnphunthanmirakhathuklng xtraenginefxcungkhyaytwldlngehluxrxyla 3 7 ineduxnphvscikayn piediywkn 74 thunsarxngengintrarahwangpraeths n eduxntulakhm kh s 2013 mimulkha 83 201 landxllarshrth 75 xtraswnhnisintxphlitphnthmwlrwminpraethsldlngxyangtxenuxng caksthitisungsudthirxyla 78 inpi kh s 2004 76 maxyuthirxyla 38 1 n eduxnminakhm kh s 2014 77 78 filippinsepnpraethsphunaekhasuththi 71 aetkepnpraethsecahniechnkn 79 hlngsngkhramolkkhrngthi 2 filippinsidrbkarcdihepnpraethsthimngkhngthisudepnxndbthi 2 inphumiphakhexechiytawnxxk epnrxngephiyngyipunethann 80 81 82 cnkrathnginkhristthswrrs 1960 smrrthnathangesrsthkickhxngpraethscungerimthukaesng esrsthkicekhasuphawachangkngnphayitkarpkkhrxngaebbephdckarkhxngprathanathibdiefrdinnd marokhs enuxngcakrabxbmarokhsidbmephaapyhakarcdkaresrsthkicthiimdiaelakhwamphnphwnthangkaremuxngexaiw 80 82 rabbesrsthkicetibotthangxyangechuxngchaaelaprasbphawathdthxyepnraya cnkrathnginkhristthswrrs 1990 cungerimfuntwtamaephnkarepidesrithangesrsthkic 80 82 filippinstxngephchiywikvtkarnkarengininexechiy kh s 1997 xyanghlikeliyngimid khaengineposldlngxyangtxenuxngaelarakhahunintladhlkthrphytklngmahlaycudinchwngaerkkhxngwikvtkarn aetphlkrathbthifilippinsidrbnnimhnkethainpraethsephuxnbanbangpraeths swnihyepnphlmacaknoybaykarkhlngaebbxnurksniymkhxngrthbal aelabangswnepnphlmacakkarefarawngaelakarkhwbkhumduaelthangkarenginepnewlahlaysibpiodykxngthunkarenginrahwangpraeths inkhnathibrrdapraethsephuxnbanidichenginmhasalephuxkratunkhwametibotthangesrsthkicxyangrwderw 83 caknnepntnmarabbesrsthkicksngsyyankraetuxngkhun phlitphnthmwlrwmphayinpraethsetibotkhunrxyla 6 4 inpi kh s 2004 aelarxyla 7 1 inpi kh s 2007 sungepnxtrakaretibotthierwthisudinrxbsamthswrrs 84 85 xtrakaretibotkhxngphlitphnthmwlrwminpraethsraypiodyechliytxhwinchwngpi kh s 1966 2007 xyuthirxyla 1 45 emuxethiybkbkhaechliyrxyla 5 96 khxngphumiphakhexechiytawnxxkaelaaepsifikodyrwm rayidtxwnkhxngprachakrfilippinsrxyla 45 yngkhngnxykwa 2 dxllarshrth 86 87 88 karsngenginklbkhxngaerngnganfilippinsintangpraethsepnaerngkhbekhluxnthangesrsthkicthisakhyxyangmak odymimulkhaekinkwakarlngthunodytrngcaktangpraethsinthanaaehlngengintratangpraeths karsngenginklbpraethskhunsucudsungsudinpi kh s 2010 odymisdswnkhidepnrxyla 10 4 khxngphlitphnthmwlrwminpraeths aelaxyuthirxyla 8 6 inpi kh s 2012 aelainpi kh s 2014 filippinsidrbenginsngklbcakaerngnganintangpraethsthngsin 28 000 landxllarshrth 89 90 xyangirktam karphthnainradbphumiphakhyngimethaethiymkn odymakkhwamecriyetibotthangesrsthkicihm yngkracuktwxyuthiekaalusxn odyechphaaemothrmanila cungtxngaelkmakboxkasinkarphthnaphumiphakhxun 91 92 aemwarthbalcadaeninmatrkarkracaykhwamecriydwykarsngesrimkarlngthuninphunthixun khxngpraethsaelwktam thungcamikhxcakdtang aetxutsahkrrmbrikar echn karthxngethiyw karcangkhnnxkthakrabwnkarthurkic kidrbkarrabuwaepnhnunginphakhswnthimioxkasdithisudsahrbkaretibotkhxngpraeths 71 93 sthabnkarenginokldaemnsaksidrwmfilippinsxyuinraychux 11 praethsthdip thimiskyphaphsungthicamirabbesrsthkicihythisudinkhriststwrrsthi 21 94 95 aetcinaelaxinediykidkawkhunmaepnkhuaekhngthangesrsthkicthisakhyechnkn 96 okldaemnsaksyngkhadkarnwa emuxthungpi kh s 2050 esrsthkicfilippinscamikhnadihythisudepnxndbthi 20 khxngolk 97 swnthnakharexchexsbisikkhadkarnwa emuxthungpi kh s 2050 esrsthkickhxngpraethsnicamikhnadihythisudepnxndbthi 16 khxngolk ihythisudepnxndb 5 khxngexechiy aelathiihythisudinexechiytawnxxkechiyngit 98 99 100 filippinsepnpraethssmachikthnakharolk kxngthunkarenginrahwangpraeths xngkhkarkarkhaolk thnakharephuxkarphthnaexechiy sungmisanknganihyxyuthiemuxngmndaluoyng aephnokhlmob klum 77 aelaklum 24 inbrrdaklumaelasthabnkhwamrwmmuxrahwangpraethstang 3 karthxngethiyw aekikh hadthraykhawbnekaaobraikh phakhkaredinthangaelathxngethiywmibthbathsakhytxesrsthkicfilippins odysrangmulkhaephimaekrabbesrsthkickhidepnsdswnrxyla 7 1 khxngphlitphnthmwlrwminpraethsinpi kh s 2013 101 aelasrangtaaehnngngan 1 226 500 taaehnng hruxrxyla 3 2 khxngkarcangnganthnghmd 102 tngaeteduxnmkrakhmthungeduxnphvsphakhm kh s 2017 filippinsidtxnrbphumaeyuxnchawtangchatithnghmd 2 882 737 khn ephimkhunrxyla 14 43 emuxethiybkbchwngewlaediywknkhxngpi kh s 2016 phumaeyuxncakphumiphakhexechiytawnxxk exechiytawnxxkechiyngit aelaexechiyitrwmknkhidepnsdswnrxyla 60 72 inkhnathiphumaeyuxncakthwipxemrikaaelacakthwipyuorpmisdswnxyuthirxyla 18 52 aelarxyla 11 26 tamladb 103 hnwynganthimihnathirbphidchxbinkarcdkaraelasngesrimphakhkarthxngethiywkhxngfilippinskhuxkrathrwngkarthxngethiyw khwamhlakhlaythangchiwphaphkhxngpraethsepnhnunginbrrdacuddungdudkhwamsnichlk khxngkarthxngethiyw odymichayhad phuekha padibchun ekaa aelacuddanaxyuinbrrdasthanthithxngethiywyxdniym enuxngcakfilippinsmisphaphphumisastrepnklumkhxngekaapraman 7 500 ekaa cungmichayhad tha aelakarkxtwkhxnghinrupthrngaeplktamakmay obraikhsungmihadthraykhawsaxadidrbkarlngkhaaenncakphuxannitysaraethrewlaexndelechxrihepnekaathidithisudinolkpracapi kh s 2012 104 cudedndankarthxngethiywxun idaek nakhnbnidbanaewincnghwdxifueka nkhrprawtisastrwiknincnghwdtiomkxiolokhs eninekhachxkokaeltincnghwdobohl kangekhnkhxngmaecllnincnghwdesbu aelaphudhinpakarngtubbatahaincnghwdpalawnokhrngsrangphunthan aekikhkarkhmnakhm aela othrkhmnakhm aekikh esnthangkhmnakhm aekikh dubthkhwamhlkthi karkhnsnginpraethsfilippins othrkhmnakhm aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkarsuksa aekikh dubthkhwamhlkthi karsuksainfilippins noybaythangkarsuksainyukhthiepnxananikhmkhxngsepn hlngcakthifilippinstkepnxananikhmkhxngsepnxyangepnthangkarinpi kh s 1571 rabbkarsuksainfilippinsidrbxiththiphlcaknoybaykhxngckrwrrdisepn singhnungthithuxepnexklksnsakhyinkarepliynaeplngkhxngrabbkarsuksainsmynn khux rabbkarsuksaaebbkhathxlik odysasnakhristnikayormnkhathxlikmibthbathxyangmakinkarphthnarabbkarsuksathnginradborngeriynaelamhawithyalyphayinfilippins ephraaepnyuththsastrsakhykhxngsepninkarephyaephkhristsasnanikayormnkhathxlikinfilippins pccythisngphlihsasnckrormnkhathxlikprasbkhwamsaercinkarptiruprabbkarsuksainpraethsfilippinskhux pccydankarthuxkhrxngthidin ehtuephraasasnaormnkhathxlikthuxkhrxngthidinepncanwnmakphayinfilippins sungsngphlihnkbwchnikayormnkhathxlikmixiththiphlaelamixanacmakinkarptiruprabbkarsuksa aelaprasbkhwamsaercinkarephyaephsasnakhristnikayormnkhathxlikphayinfilippins thngni rabbkarsuksainpraethsfilippinsidthukepliynaeplngxikkhrnginpi kh s 1863 phankdhmaykarsuksa Educational Decree thiennihrabbkarsuksaphayinpraethsmikhwamepnrabb mihlksutrthimimatrthan aelakxtngorngeriynephimmakyingkhunephuxrxngrbprachachnthwipphayinpraeths xyangirkdi khwamehluxmlainkarekhathungrabbkarsuksakhxngkhninpraethsyngkhngmixyu odyechphaaxyangyingkhwamehluxmlarahwangphuchayaelaphuhying aelakhwamehluxmlarahwangkhrxbkhrwthimithanararwyaelayakcn nxkehnuxcaksasnaaelarabbkarsuksathiepnrabb phasasepnepnxiksinghnungthisepnidthingiwaekpraethsxananikhm sungehnidcakrxngrxykhxngmrdkthangphasasepn odyechphaaxyangyinginphasatakalxkthiidrbxiththiphlxyangmakcakphasasepn echnediywkbkartngchuxkhninpraeths thnnhnthang hruxsingkxsrangtang infilippinsthiyngkhngthukeriykkhanepnphasasepncnthungpccubn noybaythangkarsuksainyukhthiepnxananikhmkhxngshrth inkarptiruprabbkarsuksaphayinfilippinsphayitxananikhmkhxngshrth yuththsastrsakhykhxngshrth khux khwamphyayamthicathaihchawfilippinsmikhwamepnxemriknmakkhun Americanization phannoybaykarsuksathithukkhidkhnkhunodychawxemrikn tlxdrayaewlathishrthpkkhrxngfilippins mikarsnbsnunihichphasaxngkvsmakkhun ephuxldbthbathkarichphasathxngthin odykwa 5 thswrrskhxngrabbkarsuksaaebbxemrikn nkeriynfilippinstxngsuksabthpraphnthkhxngkwitawntkchuxdngmakmay xathi wileliym echkhsepiyr epntn sngphlthaihchawfilippinsihkhwamsnickbwrrnkhdithxngthinnxylng aelaichphasaxngkvsinchneriynaelainchiwitpracawnmakkhun thungaemwashrth phyayamsxdaethrkwrrnkrrmtawntkinchiwitpracawnkhxngchawfilippins aetemuxethiybkbyukhthisepnpkkhrxngfilippinskxnhnann thuxidwachawfilippinsmiesriphaphinkaraesdngphlngandanbthpraphnth klxn aelawarsartang inphasathxngthinmakkwainyukhthiepnxananikhmkhxngsepn xyangirktam phlnganwrrnkrrmkhxngchawfilippinsklbimidrbkarbrrcuinwichaphasaaelawrrnkhdiinchneriynethathikhwr sungsngphlthaihrabbkarsuksaaebbxemriknaetktangcakrabbkarsuksainyukhthiepnxananikhmkhxngsepnodysineching nnkhux chawfilippinsinyukhthithukpkkhrxngodyshrth immioxkasideriynphasapracachatikhxngtwexng ephraaphasathxngthinthukichepnephiyngtwchwyinkareriynkarsxninwichatang ethann xikthngshrthyngphukkhadkarichphasaxngkvsinrabbkarsuksa cwbcn kh s 1940 phayhlngcakthiyipunekhayudkhrxngfilippinsinsngkhramolkkhrngthi 2 aetyipunimidmibthbathinkarphthnakarsuksaphayinpraethsfilippins noybaykarsuksaphayhlngyukhthiepnxananikhmkhxngshrthcwbcnpccubn phayhlngcakthifilippinsmixisrainkarkahndnoybaykarsuksaaelw filippinsyngkhngihkhwamsakhykbphasaxngkvsinrabbkarsuksa phicarnaidcakrththrrmnuykhxngpraethsfilippinschbbpi kh s 1987 thirabuiwxyangchdecnwa phasathangkarthiichinkareriynkarsxninorngeriynkhuxphasafilippinsaelaphasaxngkvs krathrwngsuksathikarkhxngfilippinsidkahndihichphasathngsxnginwichathiaetktangkninkareriynkarsxn inpccubn noybaykarsuksakhxngfilippinsyngkhngepnipinrupaebbxemriknthiennphasaxngkvsepnphasahlkinkareriynkarsxn inkhnaediywknsthabnthangkarsuksahlaytxhlayaehngyngkhngkhuntrngtxrabbkarsuksaaebbkhathxlik xathi mhawithyaly da la san De La Salle University aelamhawithyaly xaetenox ed manila Ateneo de Manila University epntn odysrup karthinoybaythangkarsuksakhxngfilippinsthukkhwbkhumodypraethsecaxananikhmxyangsepnaela shrth sngphldiaelaphlesiyaetktangknip phldisahrbfilippinskhux rabbkarsuksakhxngfilippinsmikhunphaph mimatrthanaelaepnrabbmakyingkhun phankarptirupthangkarsuksakhxngsepn rwmipthungkarthiprachachnphayinpraethsmiradbkhwamsamarththangphasaxngkvsthisungkhunphayitrabbkarsuksaaebbxemrikn phlesiyphayitkarpkkhrxngodysepnaelashrth khux karthuklidrxnxisrphaphinkarkahndthisthangthangkarsuksadwytwexng xathi prachachnfilippinsidrbxiththiphlaelakdeknthtang phayitrabbkarsuksaaebbkhathxlik hruxkarthiexklksnkhxngchati odyechphaaxyangyingwrrnkrrmaelaphasathxngthinidrbkarxnurksaelaihkhwamsakhythinxylngphayitrabbkarsuksaaebbxemrikn withyasastr aela ethkhonolyi aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidsatharnsukh aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidswsdikarsngkhm aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidprachakrsastr aekikh aephnthiaesdngchnklumnxytang infilippins mipyhachnklumnxymusliminekaamindaena sungtxngkaraeyktwepnxisra eriykwa aenwpldplxyaehngchatiomor phasa aekikh dubthkhwamhlkthi phasainpraethsfilippins mikarichphasamakkwa 170 phasa odyswnmakekuxbthnghmdnnepntrakulphasayxymalaoy opliniesiyntawntk aetinpi ph s 2530 rththrrmnuyidrabuihphasafilipionaelaphasaxngkvsepnphasathangkar swnphasatangpraethsxun thiichknmakinpraethsfilippinsmithnghmd 8 phasa idaek phasasepn phasacinhkekiyn phasacinaetciw phasaxinodniesiy phasasind phasapycab phasaekahli aelaphasaxahrb odyfilippinsnn miphasapracachatikhux phasa takalxk sasna aekikh dubthkhwamhlkthi sasnainpraethsfilippins sasnainpraethsfilippinssasna khrist 92 xislam 5 sasnaphuthth 2 sasnaxun 1 sdswnkhxngsasnatang infilippins sinaenginkhuxsasnakhrist siekhiywkhuxsasnaxislam inpi kh s 2014 105 filippinsepnpraethsthimiprachakrnbthux aebngiddngni sasnakhrist 92 nikayormnkhathxlik 82 nikayopretsaetnt 10 sasnaxislam 5 11 sasnaphuthth 2 aelasasnaxun 1 emuxngthimiprachakrmakthisud aekikhwthnthrrm aekikhdubthkhwamhlkthi wthnthrrmfilippins filippinsepnpraethsediywinexechiytawnxxkechiyngitthixyuphayitxiththiphlkhxngtawntkkxncaidmioxkasphthnawthnthrrmkhxngtwexng wthnthrrmfilippinscamiswnkhlaykbpraethsinlatinxemrika odyprachachnaebngxxkepnchumchnthangechuxchatiaelaphasathiaetktangkn xahar aekikh dubthkhwamhlkthi xaharfilippins xaodob epnhnunginxaharyxdniymkhxngpraethsfilippins aelaepnthiniymkhxngnkedinthanghruxnkedinekha thacakhmuhruxikthiphankrrmwithihmkaelaprungrsodycaissixiwkhaw nasmsaychu kraethiymsb ibkrawan phrikithyda naipthaihsukodyisinetaxbhruxthxd aelarbprathankbkhaw silpa aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidsuxsarmwlchn aekikh dubthkhwamhlkthi suxsarmwlchninpraethsfilippins swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkila aekikh dubthkhwamhlkthi filippinsinoxlimpik aela filippinsinexechiynekmshmayehtu aekikh inkhnathimanilathukkahndihepnemuxnghlwngkhxngpraethsthinngkhxngrthbalkhuxekhtemuxnghlwngaehngchati hruxthiruckknthwipinchux emothrmanila sungemuxngmanilathuxwaepnswnhnung 1 2 sthabnrthbalaehngchatihlayaehngnxkehnuxcakwngmalakanngaelahnwynganhruxsthabnbangaehngtngxyuphayinemothrmaniladuephim aekikhxangxing aekikh Presidential Decree No 940 s 1976 Manila Malacanang subkhnemux April 4 2015 Quezon City Local Government Background Quezon City Local Government khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux August 20 2020 subkhnemux August 25 2020 3 0 3 1 3 2 3 3 3 4 East amp Southeast Asia Philippines The World Factbook Washington DC Central Intelligence Agency October 28 2009 subkhnemux November 7 2009 2020 Census of Population and Housing 2020 CPH Population Counts Declared Official by the President Philippine Statistics Authority 5 0 5 1 5 2 5 3 World Economic Outlook database April 2021 International Monetary Fund April 2021 subkhnemux April 6 2021 Gini Index World Bank subkhnemux March 2 2011 Human Development Report 2020 PDF phasaxngkvs United Nations Development Programme December 15 2020 subkhnemux December 15 2020 More islands more fun in PH CNN Philippines February 20 2016 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 10 07 subkhnemux February 20 2016 Metro Manila Official Website Metro Manila Development Authority subkhnemux December 17 2015 Geoba se Gazetteer The World Top 100 Countries by Area Top 100 By Country geoba se subkhnemux December 17 2015 Philippines joyous as baby Chonalyn s arrival means population hits 100m the Guardian Philippine population officially hits 100 million Rappler Stock Estimate of Filipinos Overseas As of December 2013 PDF Philippine Overseas Employment Administration khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2017 02 07 subkhnemux 2015 09 19 Isidore Dyen 1965 A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages Internationald Journal of American Linguistics Memoir 19 38 46 History of Cebu Cebu City Tour subkhnemux February 22 2013 Kane Herb Kawainui 1996 The Manila Galleons in Bob Dye b k Hawaiʻ Chronicles Island History from the Pages of Honolulu Magazine I Honolulu University of Hawaii Press pp 25 32 ISBN 0 8248 1829 6 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux Constantino1975 The Original People Power Revolution QUARTET p 77 subkhnemux February 28 2008 admin Departments and Offices Asian Development Bank Asian Development Bank subkhnemux November 26 2015 The N 11 More Than an Acronym Goldman Sachs PDF The Goldman Sachs Group Inc March 28 2007 ekb PDF cakaehlngedimemux 2011 07 19 subkhnemux 2017 04 04 CIA World Factbook Philippines Retrieved May 15 2009 Mayuga Jonathan February 10 2016 Namria discovers 400 previously unknown PHL islands using IfSAR BusinessMirror subkhnemux February 12 2016 General Profile of the Philippines Geography Philippine Information Agency 24 0 24 1 24 2 General Information March 9 2009 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux March 9 2009 subkhnemux September 21 2014 older version as it existed in 2009 during the presidency of Gloria Macapagal Arroyo The Official Government Portal of the Republic of the Philippines Archived knyayn 30 2007 thi ewyaebkaemchchin Central Intelligence Agency 2009 Field Listing Coastline Washington D C Author Retrieved 2009 11 07 Philippine Sea encarta msn com Archived tulakhm 31 2009 thi WebCite archived from the original Archived singhakhm 20 2009 thi ewyaebkaemchchin on August 20 2009 U S report details rich resources in South China Sea archived from the original on 2013 02 133 C Michael Hogan 2011 Celebes Sea Encyclopedia of Earth Eds P Saundry amp C J Cleveland National Council for Science and the Environment Washington DC An Awesome Island Borneo Island in the Clouds PBS subkhnemux November 11 2012 Philippines Mountain Ultra Prominence peaklist org subkhnemux June 19 2009 2011 04 06 The World Factbook Philippines Archived krkdakhm 19 2015 thi ewyaebkaemchchin Central Intelligence Agency Retrieved on March 14 2011 Bruun Anton Frederick 1956 The Galathea Deep Sea Expedition 1950 1952 described by members of the expedition Macmillian New York Kundel Jim June 7 2007 Water profile of Philippines Encyclopedia of Earth subkhnemux September 30 2008 Republic of the Philippines Department of Tourism c 2008 Leyte is Famous for thi ewyaebkaemchchin archived emsayn 27 2012 archived from the original on April 27 2012 Retrieved March 21 2010 from www travelmart net Submissions through the Secretary General of the United Nations to the Commission on the Limits of the Continental Shelf pursuant to article 76 paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982 United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf May 28 2009 subkhnemux May 29 2009 La Putt Juny P c 2003 The 1990 Baguio City Earthquake Retrieved December 20 2009 from The City of Baguio Website Newhall Chris James W Hendley II amp Peter H Stauffer February 28 2005 The Cataclysmic 1991 Eruption of Mount Pinatubo Philippines U S Geological Survey Fact Sheet 113 97 U S Department of the Interior U S Geological Survey khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux August 25 2013 subkhnemux April 9 2007 Puerto Princesa Subterranean River National Park UNESCO World Heritage Centre subkhnemux May 4 2013 39 0 39 1 Greenlees Donald May 14 2008 Miners shun mineral wealth of the Philippines The New York Times subkhnemux December 11 2009 Davies Ed amp Karen Lema June 29 2008 Pricey oil makes geothermal projects more attractive for Indonesia and the Philippines The New York Times subkhnemux December 18 2009 41 0 41 1 41 2 Natural Resources and Environment in the Philippines n d eTravel Pilipinas Retrieved January 22 2009 Chanco Boo December 7 1998 The Philippines Environment A Warning The Philippine Star khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2001 07 11 Retrieved February 15 2010 from gbgm umc org Williams Jann Cassia Read Tony Norton Steve Dovers Mark Burgman Wendy Proctor amp Heather Anderson 2001 Biodiversity Theme Report The Meaning Significance and Implications of Biodiversity continued CSIRO on behalf of the Australian Government Department of the Environment and Heritage ISBN 0 643 06749 3 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux May 14 2007 subkhnemux November 6 2009 Cite journal requires journal help Carpenter Kent E amp Victor G Springer April 2005 The center of the center of marine shore fish biodiversity the Philippine Islands Environmental Biology of Fishes Springer Netherlands 74 2 467 480 doi 10 1007 s10641 004 3154 4 45 0 45 1 45 2 Rowthorn Chris amp Greg Bloom 2006 Philippines 9th ed Lonely Planet p 52 ISBN 1 74104 289 5 Biological diversity in the Philippines Eoearth org subkhnemux May 4 2013 Lolong holds world record as largest croc in the world Protected Areas and Wildlife Bureau November 17 2011 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux January 26 2012 subkhnemux June 23 2012 Unknown parameter dead url ignored help Britton Adam November 12 2011 Accurate length measurement for Lolong Croc Blog subkhnemux June 23 2012 Ferguson Lees J Christie D 2001 Raptors of the World London Christopher Helm pp 717 19 ISBN 0 7136 8026 1 assessors 2004 Pithecophaga jefferyi 2006 IUCN Red List of Threatened Species IUCN 2006 Retrieved on January 7 2009 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux baselines Bos A R amp Smits H M 2013 First Record of the dottyback Manonichthys alleni Teleostei Perciformes Pseudochromidae from the Philippines Marine Biodiversity Records 6 e61 doi 10 1017 s1755267213000365 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2013 10 16 Bos Arthur R amp Gumanao Girley S 2013 Seven new records of fishes Teleostei Perciformes from coral reefs and pelagic habitats in Southern Mindanao the Philippines Marine Biodiversity Records 6 e95 1 6 doi 10 1017 s1755267213000614 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2014 09 19 Bos A R Gumanao G S Salac F N 2008 A newly discovered predator of the crown of thorns starfish Coral Reefs 27 581 doi 10 1007 s00338 008 0364 9 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2015 07 03 Ocana O J C den Hartog A Brito Bos A R 2010 On Pseudocorynactis species and another related genus from the Indo Pacific Anthozoa Corallimorphidae Revista de la Academia Canaria de Ciencias XXI 3 4 9 34 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2014 09 19 Bos A R 2014 Upeneus nigromarginatus a new species of goatfish Perciformes Mullidae from the Philippines Raffles Bulletin of Zoology 62 745 753 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2015 07 03 About the Philippines October 17 2009 Retrieved December 20 2009 from the Philippine History Website Hub of Life Species Diversity in the Philippines Foundation for the Philippine Environment February 18 2014 subkhnemux September 21 2014 Taguinod Fioro November 20 2008 Rare flower species found only in northern Philippines GMA News Retrieved December 14 2009 Peralta Eleno O 2005 21 Forests for poverty alleviation the response of academic institutions in the Philippines In Sim Appanah and Hooda Eds Proceedings of the workshop on forests for poverty reduction changing role for research development and training institutions RAP Publication Food and Agriculture Organization FAO Retrieved December 20 2009 Kirby Alex July 23 2003 SE Asia faces catastrophic extinction rate BBC News Retrieved December 20 2009 62 0 62 1 62 2 Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration n d Climate of the Philippines khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux May 31 2010 subkhnemux April 24 2010 Lonely Planet n d Philippines When to go amp weather Retrieved January 23 2009 64 0 64 1 Library of Congress Federal Research Division March 2006 Country Profile Philippines Retrieved December 17 2009 Chong Kee Chai Ian R Smith amp Maura S Lizarondo 1982 III The transformation sub system cultivation to market size in fishponds Economics of the Philippine Milkfish Resource System The United Nations University ISBN 92 808 0346 8 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux July 19 2011 subkhnemux May 14 2009 Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration PAGASA January 2009 Member Report to the ESCAP WMO Typhoon Committee 41st Session PDF subkhnemux December 17 2009 Cite journal requires journal help Monthly Typhoon Tracking Charts 2010 Retrieved April 24 2010 from the National Institute of Informatics Kitamoto Laboratory Digital Typhoon Website Balek Jaroslav Hydrology and Water Resources in Tropical Regions Developments in Water Science 18 Amsterdam Elsevier 1983 p 47 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux imf2 Republic of the Philippines National Statistical Coordination Board Third Quarter 2009 Gross National Product and Gross Domestic Product by Industrial Origin subkhnemux December 11 2009 71 0 71 1 71 2 Philippine Statistics Authority October 2009 Quickstat PDF khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux July 11 2012 subkhnemux December 11 2009 Philippines jobless rate eases to 6 in October MarketWatch December 10 2014 subkhnemux December 14 2014 Philippine Unemployment Rate Falls In October RTTNews December 10 2014 subkhnemux December 14 2014 Magtulis Prinz P August 28 2014 Philippine GDP Growth Beats Estimate in Boost to Aquino Goal Bloomberg News subkhnemux September 21 2014 Denis Somoso September 30 2013 83 201 Billion Philippines GIR now Rank 26th World s highest International Reserves Philippines ASIA and the Global Economy Site Retrieved September 30 2013 Mendoza Ronlad U June 25 2012 Debt free Rappler subkhnemux December 14 2014 Debt to gov t ratio hits 38 1 in end March Rappler September 23 2014 subkhnemux December 14 2014 Dela Pena Zinnia B September 24 2014 Debt to GDP ratio continues to improve The Philippine Star subkhnemux December 14 2014 From butt of jokes in 1986 Philippines has risen to creditor nation says ex finance chief Newsinfo inquirer net February 28 2012 subkhnemux March 3 2014 80 0 80 1 80 2 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux PhilState The Filipina sisterhood December 20 2001 The Economist Retrieved November 9 2009 82 0 82 1 82 2 Ure John 2008 Telecommunications Development in Asia Hong Kong University Press pp 301 302 ISBN 978 962 209 903 6 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux lastlaugh Philippines International Monetary Fund subkhnemux April 20 2012 Felix Rocel January 25 2008 2007 GDP seen growing at fastest rate in 30 years The Philippine Daily Inquirer Retrieved May 29 2010 archived from the original on February 22 2015 United Nations Development Programme 2009 Table G Human development and index trends Table I Human and income poverty ISBN 978 0 230 23904 3 Cite journal requires journal help Reddel Paul May 27 2009 Infrastructure amp Public Private Partnerships in East Asia and the Philippines PowerPoint slides Presentation in Manila to the American Foreign Chambers of Commerce of the Philippines Retrieved February 13 2010 from the Public Private Infrastructure Advisory Facility PPIAF Website Report for Selected Countries and Subjects Imf org September 14 2006 subkhnemux October 23 2011 Sakib Sherani Pakistan s remittances dawn com subkhnemux December 17 2015 OFW remittances to increase by 8 5 in 2014 Standard Chartered Philippine Daily Inquirer January 13 2014 subkhnemux September 21 2014 Why PH improves in competitiveness ranking Rappler Aug 22 2013 subkhnemux September 21 2014 Poverty and regional development imbalance Philippine Daily Inquirer March 5 2014 subkhnemux September 21 2014 Llorito David May 10 2006 Help wanted for Philippines outsourcing Asia Times khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2009 12 12 subkhnemux December 11 2009 Beyond the Brics A Look at the Next 11 PDF April 2007 subkhnemux September 21 2014 Armstrong Aristidi April 21 2013 Move over BRICS the Next Eleven has emerged Economics Student Society of Australia subkhnemux September 21 2014 Olchondra Riza T October 2 2006 As India gets too costly BPOs turn to Philippines The Philippine Daily Inquirer Retrieved December 16 2009 archived from the original on February 12 2007 GOLDMAN Here s What Global GDP Will Look Like In 2050 Business Insider November 19 2012 subkhnemux September 21 2014 Platt Eric January 13 2012 These Economies Will Dominate The World In 2050 Business Insider subkhnemux September 21 2014 Fajardo Fernando February 29 2012 The Philippines in 2050 Philippine Daily Inquirer subkhnemux September 21 2014 Kevin Voigt January 12 2012 World s top economies in 2050 will be CNN archived from the original on August 14 2012 Philippines Travel amp Tourism Total Contribution to GDP Travel amp Tourism Total Contribution to GDP share subkhnemux September 19 2014 Travel and tourism to contribute P490B or 3 8 to 2014 PHL output says council GMA News and Current Affairs March 19 2014 subkhnemux September 19 2014 INDUSTRY PERFORMANCE FOR TRAVEL AND TOURISM MAY 2017 subkhnemux September 19 2017 Boracay 2012 World s Best Island July 11 2012 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux July 15 2012 1 Religion in the Philippinesaehlngkhxmulxun aekikhkhnhaekiywkb praethsfilippins ephimthiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy bthniyam cakwikiphcnanukrm sux cakkhxmmxns thrphyakrkareriyn cakwikiwithyaly xyphcn cakwikikhakhm khxkhwamtnchbb cakwikisxrs tara cakwikitararthbalOfficial website of the Official Gazette of the Philippines Official website of the House of Representatives of the Philippines Official website of the Supreme Court of the Philippines Official website of Bangko Sentral ng Pilipinas Central Bank of the Philippines Official website of the National Economic and Development Authority NEDA Official website of the Bureau of Agricultural Statistics Archived 2011 11 04 thi ewyaebkaemchchin Official website of the Philippine National Police PNP Official website of the Department of TourismkhxmulphunthanChiefs of State and Cabinet Members Philippines profile from the BBC News Philippines at UCB Libraries GovPubs WikiAnswers Q amp A about the Philippines Wikia has a wiki on this subject at Philippines Philippines entry at The World Factbook praethsfilippins thiewbist Curlie Philippines at Encyclopaedia Britannica Philippine News and Current Events Philippines News and Press Release Distribution Key Development Forecasts for the Philippines from International Futureshnngsux aela hwkhxthinasnicHistory of the Philippine Islands in many volumes from Project Gutenberg indexed under Emma Helen Blair the general editor Washington Post How the Philippines Sees AmericasuxWikimedia Philippines Wikimedia Atlas of Philippinesxun Asian Development Bank ADB Filipinana net Free digital library and a research portal WikiSatellite view of Philippines at WikiMapia praethsfilippins khxmulkarthxngethiywcak wikithxngethiywekhathungcak https th wikipedia org w index php title praethsfilippins amp oldid 9584910, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม